هفته هجدهم بارداری اولین هفته ی ماه پنجم حاملگی است.
جنین در هفته هجدهم بارداری
جنینی که در شکم دارید، اکنون شبیه یک انسان شده است. در هفته ی 18، جنین حدود 220 گرم وزن دارد. رشد رحم ادامه دارد و اولین حرکت روده جنین که مکونیوم نامیده می شود، در حال شکل گیری است. در بیشتر موارد، نوزاد تا قبل از تولد هیچ دفعی ندارد. انگشتان دست و پا با پوشش نرمی پوشانده می شوند و به زودی اثر انگشت او شکل می گیرد. در جنین پسر، غده پروستات در طول هفته 18 بارداری شکل می گیرد.
در این زمان ممکن است متوجه حرکات کوچک و موزون معده شوید. این حرکات ممکن است شبیه ورزش کردن جنین باشند، اما در واقع این حرکات، ناشی از سکسکه های او است.
در این هفته بچه خمیازه کشیدن و سکسکه کردن (که به زودی آن را احساس می کنید) را یاد گرفته است! در واقع ممکن است که در سونوگرافی بعدی تان بتوانید خمیازه کشیدن یا دیگر حرکت هایی را که جنین به تازگی انجام می دهد، ببینید!
سیستم عصبی بچه به سرعت در حال تکمیل است
یکی از چیزهایی که در سونوگرافی قادر به مشاهده اش نیستید، سیستم عصبی فرزندتان است؛ اما باید بدانید که در هفتۀ هجدهم سیستم عصبی جنین به سرعت در حال رشد و تکامل است. شبکه ای از سلول های عصبی که حالا توسط ماده ای به نام میلین پوشانده شده، (ماده ای که سرعت انتقال پیام از یک سلول عصبی به سلول عصبی دیگر را افزایش می دهد) در حال برقراری ارتباطات شبکه ای و عصبی پیچیده تر است.
وهمچنین سلول های عصبی موجود در مغز در حال رشد و تشکیل شبکه های عصبی مربوط به حواس پنجگانه، لامسه، چشایی، بویایی، شنوایی و بینایی است. حال که حرف از شنوایی به میان آمد، لازم است بدانید که حس شنوایی فرزندتان قوی تر شده است و فرزندتان آگاهی بیشتری نسبت به صداهای درون بدن تان پیدا کرده است؛ این یعنی، هر دو می توانید به صدای سکسکۀ یکدیگر گوش بدهید!
هفته 18 ، ماه چندم بارداری محسوب می شود؟
اگر 18 هفته بارداری باشید یعنی در ماه پنجم بارداری تان به سر می برید. تنها 4 ماه دیگر باقی مانده است!
بدن مادر در هفته هجدهم بارداری
داشتن احساس سرگیجه در هفته 18 بارداری، ممکن است به یک مشکل جدی تبدیل شود. افزایش حجم خون می تواند باعث کندی در سیستم قلبی عروقی شود و همین امر سبب بروز این علایم می شود. برخی از زنان برای حفظ تعادل خود در پیاده روی، از یک عصا کمک می گیرند.
بچه دختر است یا پسر؟ در این هفته اندازۀ کدام میوه است؟ در هفتۀ هجدهم جنین اندازۀ خیار و رحم تان اندازۀ سیب زمینی است. اگر به 4 سانتی متر زیر ناف تان دست بزنید، احتمالا می توانید بچه را احساس کنید.
برآمدگی شکم در هفته هجده
از آنجا که در هفته هجدهم، جنین و رحم هر دو به سرعت در حال رشد است، بارداری تان کاملا در حالت شکم تان مشخص می گردد. با این حال به یاد داشته باشید که بارداری برای هر کس با دیگری فرق دارد، بنابراین حتی در این هفته هم ممکن است که برخی از زنان برآمدگی شکم شان بسیار کوچک و شکم برخی دیگر، بسیار بزرگ و گرد باشد.
برآمدگی شکم در هفتۀ 18، هر شکل و اندازه ای که باشد خوب و نرمال است. میزان بزرگی شکم، به میزان افزایش وزن مادر و بچه، قد و ساختار فیزیکی بدن مادر و نیز اینکه بارداری اول باشد یا نه، بستگی دارد. بنابراین، میزان برآمدگی شکم تان را با دیگران مقایسه نکنید و بابت بزرگی یا کوچکی آن خودتان را نگران نسازید. با این حال، اگر اندازۀ شکم تان سبب نگرانی تان شده، می توانید با پزشک متخصص خود مشورت کنید؛ ولی به خاطر داشته باشید، مادامیکه خودتان و فرزندتان روند طبیعی را طی می نمایید و به طور منظم برای جلسات معاینۀ بارداری به متخصص مراجعه می کنید، دیگر دلیلی برای نگرانی وجود ندارد.
کمر درد در هفته هجده بارداری
مورد دیگری که در این هفته تجربه می کنید، کمردرد است. با بزرگ شدن رحم و بیرون زدن شکم، بخش تحتانی کمر به سمت جلو کشیده می شود و این امر برای عضلات کمر مناسب نیست. علاوه بر این، ریلاکسین (relaxin)، یکی از هورمون های بارداری، تمام مفاصل و رباط های بدن از جمله رباط های متصل کنندۀ استخوان های لگن به ستون فقرات، را شل کرده است- و این امر منجر به بروز کمر درد و تغییر حالت بدن هنگام نشستن و ایستادن می شود.
برای کاهش این کمردردها، هنگام نشستن پشت میز از زیرپایی استفاده کنید تا پای تان کمی بالاتر از زمین قرار بگیرد. هنگام ایستادن، در صورت امکان، یک پای خود را روی چهارپایه ای کوتاه بگذارید تا فشار از روی کمرتان برداشته شود. همچنین، وان یا حوضچۀ آب گرم هم می تواند نتایج شگفت انگیزی داشته باشد. و با تمام این کارها اگر کمردرد تان همچنان ادامه پیدا کرد، حتما با پزشک متخصص خود مشورت کنید.
کاهش سوزش معده در هفته 18 بارداری
از خوردن نان های فراوری شده و خوراکی های تند مثل فلفل هالوپینو اجتناب کنید- در دوران بارداری، گاهی حتی یک لقمه نان تست می تواند معده تان را به آتش بکشد؛ مشکل سوزش معده و بسیاری از علائم شایع بارداری همین است و می تواند تا آخر بارداری ادامه پیدا کند. به همین دلیل، اندکی رعایت و پیشگیری بهتر از درمان و مبارزۀ طولانی مدت با سوزش معده است.
اولین توصیه اینکه، به آرامی غذا بخورید و غذا را خوب بجوید؛ پس نهارتان را با عجله و در حین آماده شدن و شام تان را سریع و سرپا نخورید. همچنین به جای داشتن سه وعدۀ غذایی سنگین، وعده ها و میان وعده هایی بیشتر اما با حجمی کمتر و سبک تر داشته باشید.
بعد از اتمام غذا، چند ساعت یا تا جایی که برای تان امکان دارد، صاف بنشینید و از دراز کشیدن و خوابیدن خودداری کنید. سعی کنید که هنگام خواب، سرتان کمی بالاتر قرار بگیرد؛ این کار برای جلوگیری از خر و پف هم مفید است. علاوه بر این، از خوردن غذاهای تند و پر فلفل خودداری کنید.
علائم و نشانه های هفته هجدهم بارداری
حرکت جنین
اگر این روزها ناگهان متوجه پیچش غیرمعمولی در شکم تان شدید، بدانید که جنین درون رحم تان تکان خورده است! اما اگر حرکت خاصی احساس نکردید، خودتان را نگران نکنید- ممکن است چند هفتۀ دیگر طول بکشد تا بتوانید لگدهای بچه را تشخیص بدهید.
نفخ و گاز معده
برای تان سخت است که گاز معده تان را کنترل کنید؟ سعی کنید که آرامش خودتان را حفظ کنید- استرس و تنش باعث می شود که هوا را قورت بدهید و این به نوبۀ خود بر مشکل نفخ تان می افزاید.
گرفتگی و درد عضلات پا
انگار نیاز مداوم به ادرار کردن برای برهم ریختن خواب شیرین تان کافی نبوده، حالا گرفتگی عضلات پا هم به آن اضافه شده است و نصفه شب ناگهان با درد شدیدی که در ساق پای تان تیر می کشد، از خواب می پرید! متخصصین هنوز دلیل قطعی این مسئله را نمی دانند، اما با نرمش و کشش عضلات ساق پا قبل از خواب، می توانید تا حدودی از بروز این دردها جلوگیری کنید. برخی از زنان هم تاکید دارند که استفاده از مکمل های منیزیم یا شیر منیزیم (منیزیم هیدروکسید) – که در رفع یبوست نیز مفید است- مس تواند به رفع درد و گرفتگی عضلات پا کمک کند؛ اما پیش از مصرف این داروها با پزشک مشورت کنید.
خونریزی لثه ها در بارداری
هورمون های بارداری سبب تورم غشاهای مخاطی کل بدن و نیز غشاهای درون دهان می شوند که می تواند به التهاب، سوزش و خونریزی لثه ها بیانجامد. برای پیشگیری از بروز بیماری های لثه، باید به طور منظم مسواک بزنید و نخ دندان بکشید؛ اما این کارها را با ملایمت انجام دهید چون ممکن است که وضع لثه های حساس تان را وخیم تر سازد.
ادم (ورم پا و قوزک پا)
در دوران بارداری، بدن برای حفاظت از شما و فرزندتان به مایعات بیشتری نیاز دارد. با تجمع مایعات زیاد در بافت های بدن، ممکن است پا و قوزک پا ورم کند. دلیل این است که به علت قانون جاذبه، مایعات بیشتر به سمت پایین پا کشیده شده و در آنجا جمع می شوند. برای پیشگیری از این مسئله، از نشستن و ایستادن طولانی مدت خودداری کنید و هر زمان که برای تان امکان دارد، پاهای تان را کمی بالا نگه دارید.
ترک های پوستی
اگر ترک پوستی جدیدی روی شکم تان ظاهر شده و ناراحت تان کرده است، راه حلی به شما پیشنهاد می کنیم که خوشحال تان کند: از همسرتان بخواهید تا لوسیون یا کرم مرطوب کننده روی شکم تان بمالد- یا حتی کمی هم ماساژ تان بدهد!
مراقبت های پزشکی هفته هجدهم حاملگی
اگر تاکنون سونوگرافی نکرده باشید، در بین هفته های 18 تا 20 بارداری، معمولا یک سونوگرافی انجام می گیرد. در این سونوگرافی جنسیت جنین تعیین شده و همچنین بازوها، پاها، سر و شکم اندازه گیری می شود. از این اندازه گیری ها برای تعیین سن جنین و تخمین زمان زایمان استفاده می شود.
انجام سونوگرافی، خطری برای جنین ندارد. هنگام انجام سونوگرافی، مایع ژل مانندی روی شکم مادر زده می شود و با استفاده از امواج فراصوت، تصویری از جنین شکل می گیرد. تنها مشکلی که ممکن است انجام این سونوگرافی برای شما داشته باشد، این است که برای انجام آن باید مثانه ی شما پر باشد تا جنین نزدیک به سطح پوست قرار گیرد.
نقش پدر
نوسانات هیجانی در طول دوران بارداری شایع است. پدر باید در تمام این دوران، تکیه گاه محکمی برای همسر خود بوده و دلسوزانه به حرف های او گوش کند. به یاد داشته باشید که تغییرات هورمونی و تغییرات زیادی که در بدن همسر شما اتفاق می افتد، می تواند فشار روانی زیادی را بر او تحمیل کند.
نکات هفته هجدهم بارداری
فهمیدن جنسیت نوزاد، بخش هیجان انگیزی از بارداری است، اما این نکته را به یاد داشته باشید که تکنولوژی سونوگرافی هنوز کامل نیست و ممکن است خطا داشته باشد.
تنها با انجام آزمایش آمنیوسنتز است که جنسیت جنین با قطعیت تعیین می شود ولی دقت سونوگرافی در تعیین جنسیت جنین فقط می تواند تا 99% باشد، اما هرگز 100% نیست.
داشتن سرگیجه، عادی است
طی دوران بارداری هورمون پروژسترون میزان جریان خون به جنین را افزایش می دهد و این امر منجر به افت فشار خون و کاهش جریان خون به مغزتان می شود- به همین دلیل مدام احساس ضعف و سرگیجه دارید.
برای پیشگیری از این مسئله، اگر نشسته یا خوابیده اید و می خواهید از جای تان بلند شوید، به آرامی برخیزید.
برای ریلاکسین خودتان را آماده کنید
طی سه ماهۀ دوم بارداری، بدن تان هورمون ریلاکسین ترشح می کند؛ این هورمون رباط هایی که استخوان ها را کنار هم نگه می دارند، شل می کند و نهایتا منجر به بروز درد در ناحیۀ لگن و باسن و حتی بزرگ تر شدن پاهای تان می شود!
ممکن است که حالا از دست این هورمون عصبانی باشید اما هنگام زایمان، وقتی سعی می کنید زور بزنید تا سر بزرگ بچه بیرون بیاید، از رلاکسین متشکر خواهید بود!
همانطور که نام این هورمون نشان می دهد، ریلاکسین سبب شل شدن عضلات، مفاصل و رباط های بدن می شود. به این ترتیب، با تاثیر بر مفاصل لگن به آن ها امکان می دهد تا در حین زایمان از هم باز شوند.
انتخاب متخصص اطفال
حالا بهترین زمان برای انتخاب متخصص اطفالی است که برای تان مناسب باشد. در مورد آزاد بودن وقت شان، بیمارستان های طرف قرارداد شان، واکسن و ختنه از چند متخصص سوال کنید و مناسب ترین فرد را به عنوان پزشک متخصص فرزندتان انتخاب کنید.
به بدن تان آهن برسانید
در دوران بارداری تامین نیاز آهن بدن حتی برای افرادی که گوشت قرمز مصرف می کنند نیز دشوار است. بنابراین اگر گیاهخوار هستید باید تلاش مضاعفی برای رفع نیاز بدن به آهن انجام دهید.
غذاهایی نظیر لوبیا، فراورده های سویا، جو پرک، تخمه کدو، میوه های خشک، اسفناج، جلبک دریایی، آرتیشو و ملاس (شیرۀ چغندر) حاوی آهن است اما برای تامین نیاز روزانۀ بدن به آهن باید در کنار این غذاها مکمل آهن نیز استفاده کنید.
در واقع، توصیه می شود که همۀ زنان باردار از هفتۀ 20 بارداری به بعد (و در صورت پایین بودن ذخیرۀ آهن بدن، قبل از هفتۀ 20) مکمل آهن استفاده کنند.
در مورد مصرف مکمل ها احتیاط به خرج دهید
مکمل های گیاهی بیشتر از بقیۀ مکمل ها وسوسه انگیز است- به خصوص موقعی که بارداری دست تان را برای مصرف داروهای دیگر می بندد. با خودتان می گویید واقعا اشکال دارد که چند عدد کپسول گیاهی مصرف کنم تا بلکه مغزم توان پیدا کند و من پرداخت قبض ها را فراموش نکنم؟! روی بستۀ مکمل برچسب «100% گیاهی» است و شما نیز آن را از محل موثقی خریداری کرده اید!
پاسخ مثبت است؛ مصرف این مکمل ها در دوران بارداری می تواند برای خودتان یا فرزندتان مضر باشد. داروهای گیاهی قبل از فروش در بازار، توسط سازمان غذا و دارو تست نشده است و تاییدیۀ این سازمان را ندارد و این یعنی، مضر بودن یا نبودن آن برای ما مشخص نیست.
حتی گیاهانی که شنیده اید می تواند برای بارداری مفید باشد، در برحه های مختلف زمانی طی این نه ماه ممکن است خطر ساز باشد؛ برای مثال، اگر خیلی زود مصرف آن ها را شروع کنید، می تواند منجر به زایمان زودرس شود.
همچنین مصرف بسیاری از گیاهان نظیر روغن ریحان، کوهوش سیاه یا آبی، روغن میخک، ساسافراس، یام وحشی و بسیاری موارد دیگر؛ در هر مرحله ای از بارداری بسیار خطرناک است. بنابراین احتیاط کنید و قبل از مصرف هر نوع قرص و کپسولی با پزشک خود مشورت کنید.
از انجام برخی حرکات ورزشی اجتناب کنید
ممکن است که در حالت عادی، برخی حرکات ورزشی بسیار مفید باشند اما در دوران بارداری باید از انجام آن ها اجتناب کرد. بنابراین هنگام بارداری حرکات زیر را انجام ندهید: دو چرخه زدن خوابیده، وضعیت ایستادن روی شانه ها و خوابیدن بر پشت (خصوصا بعد از ماه چهارم)، اسکات (بشین پاشو)، خم کردن کمر، بالا و پایین پریدن یا رقص های سریع با حرکت های ناگهانی و ناجور.
خود را برای لگدهای کوچک فرزندتان آماده کنید
لگدهای اول بچه که معمولا بین هفته 18 و 22 آغاز می شود را می توان به اشکال مختلف احساس کرد: این لگدها ممکن است یک لرزش جزئی یا یک ضربۀ محکم و مشخص باشد، یا حتی شاید آن ها را با قل زدن نفخ و باد درون شکم تان اشتباه بگیرید.
میزان شدت لگدها تا حدودی به جثۀ مادر بستگی دارد (هر چه لاغرتر باشید، زودتر می توانید این تکان ها را احساس کنید)، تا حدودی به سفتی عضلات تان مربوط است (هر چه عضلات رحم شل تر باشد، راحت تر می توان این لگدها را احساس کرد و به همین دلیل زنانی که دفعۀ دوم بارداری شان است زودتر این تکان ها را حس می کنند) و در آخر، تا حدودی نیز به وضعیت قرارگیری بچه بستگی دارد (وقتی بچه به سمت پشت رحم قرار دارد و لگد می زند، حس کردن تکان هایش سخت تر می شود).
نگران نباشید، بالاخره زمان مقرر می رسد و شما می توانید اولین لگدهای فرزندتان را به خوبی احساس کنید؛ در این زمان بچه تمرین کرده است و لگدهایش به اندازه ای قوی شده است که دیگر آن را با چیز دیگری اشتباه نمی گیرید.
