اصلا عضوی در بدن هست که بارداری بر آن تاثیری نداشته باشد؟ آمادۀ یک خبر غافلگیر کننده در مورد یکی دیگر از اعضای بدن تان باشید؛ بله، لثه ها در دوران بارداری.
شکم تان تنها عضو بدن نیست که این روزها بزرگتر شده است. لثه های تان هم در این دوران بارداری به شدت حساس، متورم و قرمزتر شده اند و به خصوص هنگام مسواک زدن یا استفاده از نخ دندان، احتمال خونریزی لثه ها بیشتر از قبل است. نگران نباشید، این مسئله کاملا طبیعی است. بعد از زایمان، دندان ها و لثه های تان به همان حالت قبل بر می گردند؛ اما بهتر است که در حال حاضر به بهداشت دهان و دندان خود توجه بیشتری نشان دهید.
درد و خونریزی لثه ها در دوران بارداری از چه زمانی آغاز می شود؟
آمادگی داشته باشید که طی سه ماهۀ دوم بارداری، روی مسواک تان خون ببینید. همان هورمون های بارداری که سبب تورم غشای مخاطی و مسدود شدن سینوس های تان می شوند، در ملتهب شدن لثه ها حدود هفته 15 بارداری نقش دارند و منجر به خونریزی سریع لثه ها می شوند.
دلایل درد و خونریزی لثه ها در دوران بارداری
عوامل متعددی می تواند در التهاب و تورم لثه ها و دردهایی که در دهان حس می کنید، نقش داشته باشد:
طغیان هورمون ها، لثه های متورم
به هیچ عنوان جای تعجب نیست؛ هورمون های بارداری همواره یکی از اصلی ترین عوامل در بروز هر نوع مشکل هستند. همچنین این هورمون ها منجر به آسیب پذیرتر شدن دهان نسبت به باکتری و پلاک ها می شود که به نوبۀ خود باعث حساس تر شدن لثه در دوران بارداری می گردند و اگر به خوبی مداوا نشوند در برخی زنان ممکن است منجر به التهاب و پوسیدگی دندان شوند.
تغییر در وضعیت دهان و عادت های غذایی
همچنین ممکن است که در دوران بارداری، دهان تان بزاق کمتری ترشح کند و شما هم شیرینی جات و کربوهیدرات بیشتر مصرف کنید و این موارد در کنار هم فضای مناسبی برای رشد پلاک و افزایش پوسیدگی دندان ها ایجاد می کند.
واکنش دیرهنگام در خصوص حالت تهوع های صبحگاهی
اگر در اوایل بارداری حالت تهوع و استفراغ های صبحگاهی را تجربه کرده باشید، می توان گفت که دردهای کنونی دندان و لثه تان شاید ناشی از اثرات موقت اسیدهای موجود در آن استفراغ ها باشد.
دقیق تر و تیزتر شدن حواس
علت آخر، قوی تر شدن حواس است؛ ممکن است در دوران بارداری به بو و طعم همه چیز، مثلا نعنا، شدیدا حساس شوید. بیزاری از طعم و بوی شوینده های دهان زیاد شایع نیست اما تحقیقات حاکی از آن است که این می تواند دلیلی برای خودداری زنان باردار از مسواک زدن و شستن روزانۀ دهان و دندان هایشان باشد. حالت تهوعی که در اثر بو و طعم این شوینده ها بروز می کند نیز می تواند دلیل دیگری برای ممانعت از مسواک زدن باشد.
مراقبت و درمان درد و خونریزی لثه ها
نکتۀ اول اینکه، در حال حاضر خیلی اتفاقات مهمی برای تان در حال وقوع است پس زیاد وقت خود را صرف نگرانی برای لثه ها نکنید. اما می توانید با اقداماتی ساده همین حالا با مشکلات ناشی از درد لثه ها در دوران بارداری مقابله کنید:
دندان های تان باید معاینه شوند
سعی کنید که حداقل یک بار در دوران بارداری به دندان پزشک مراجعه کنید تا دندان های تان را چک و پاکسازی کند اما حتما پزشک را از بارداری تان مطلع سازید. دندانپزشک با شما همکاری می کند و تمام اقدامات لازم را انجام می دهد و در عین حال از اشعۀ ایکس استفاده نمی کند و هرگونه اقدامات درمانی را که نیاز به بی حسی دارد به بعد از زایمان موکول می کند.
از دندان های تان مراقبت کنید
قانون اصلی که حتما باید رعایت کنید؛ دو بار در روز دندان های تان را به مدت دو دقیقه مسواک بزنید و در فواصل زمانی مشخص هم از نخ دندان استفاده کنید. اما به خاطر داشته باشید که به دندان و لثه های تان با ملایمت رفتار کنید؛ مسواکی که انتحاب می کنید باید ” نرم” باشد و نه “متوسط” یا “زبر”.
در استفاده از مسواک معمولی یا برقی آزاد هستید اما باز هم تاکید می شود که شست و شوی دهان را با ملایمت انجام دهید؛ محکم کشیدن مسواک و نخ دندان، احتمال خونریزی لثه های حساس را افزایش می دهد. اگر بوی خمیردندان نعنایی اذیت تان می کند، از خمیردندان های میوه ای مخصوص کودکان یا حتی جوش شیرین استفاده کنید. اگر هیچ یک از این ها باب میل تان نیستند، از دندانپزشک بخواهید تا محصولات دیگری را به شما پیشنهاد دهد.
زبان تان را مسواک بزنید
فقط دندان ها نیستند که نیاز به بهداشت و مراقبت دارند، مسواک زدن زبان نیز کمک می کند تا میزان باکتری های موجود در دهان کاهش پیدا کند.
درد را بشویید و بیرون بریزید
از دندانپزشک بخواهید تا دهان شویۀ درمانی و بدون الکلی به شما معرفی کند که علاوه بر خوش بو کردن نفس، دندان ها را نیز تقویت کند. همچنین می توانید محلول شوینده ای تهیه کنید که بتوان روزانه در فواصل زمانی میان مسواک زدن استفاده کرد و میزان باکتری و پلاک های دهان را کاهش داد.
شست و شوی دهان با آب فراوان را از یاد نبرید
اگر از حالت تهوع های دوران بارداری رنج می برید، حتما بعد از استفراغ، مسواک بزنید یا حداقل دهان تان را با آب فراوان بشویید. این کار نه تنها به رفع مزۀ بد دهان کمک می کند بلکه اسید و باکتری های ناشی از استفراغ را برطرف می کند.
غذای مناسب مصرف کنید
طوری تنظیم کنید که ویتامین C کافی دربرنامۀ غذایی تان وجود داشته باشد تا لثه های تان تقویت شود و سلامت بماند. همچنین، روزانه کلسیم مورد نیاز بدن تان را تامین کنید تا دندان ها و استخوان های تان محکم بماند.
از مصرف شیرینی جات خودداری کنید
با اینکه کاملا قابل درک است که این روزهای بارداری می توانید هر غذایی که هوس می کنید را در حد معقول مصرف کنید اما سعی کنید که تا حد امکان از مصرف بیش از اندازۀ شیرینی جات خودداری کنید. اگر از میان شیرینی جات حق انتخاب دارید و بلافاصله بعد از خوردن شیرینی امکان مسواک زدن برای تان فراهم نیست، بهتر است آن هایی را انتخاب کنید که به جویدن زیاد نیاز ندارند.
در صورت امکان، نیاز و هوس شیرینی خود را با مصرف یک عدد میوۀ شیرین و غنی از فیبر برطرف کنید. در خاطر داشته باشید که میوه های خشک، با اینکه خوراکی نسبتا سالمی به شمار می روند اما همان تاثیر قند را بر دندان ها دارند و حالت جویدنی و چسبناک آن سبب می شود تا گاهی در بخش هایی از دهن بچسند که برای تان خوشایند نباشد. پس طوری تنظیم کنید که بعد از شیرینی، مغزهای خوراکی حاوی پروتئین یا تکه ای پنیر مصرف کنید.
آدامس بجوید
شما هم نمی توانید بعد از غذا مسواک بزنید؟ اگر حساسیت ندارید، یک آدامس بدون قند بجوید و اگر حساسیت دارید، یک مشت مغز خوراکی یا تکه ای پنیر بخورید. تمامی این مواد، خواص ضد باکتریایی دارند.
پیشگیری از خونریزی لثه ها در بارداری
پیشگیری از خونریزی لثه ها امکان پذیر است. شاید مراجعه به دندانپزشکی زیاد برای تان خوشایند نباشد، اما توصیه می شود که حتما در دوران بارداری برای معاینه و پاکسازی دهان و دندان به طور منظم به دندانپزشک مراجعه کنید. تحقیقات نشان دهندۀ آن است که برخی از زنان باردار از رفتن به دندانپزشکی خودداری می کنند؛ به این دلیل که این زنان در دورۀ بارداری شان حالت تهوع و ریفلاکس اسیدی دارند و حتی فکر اینکه کسی چیزی وارد دهانشان سازد، برای شان ناراحت کننده است یا از تاثیرات احتمالی که فرایند دندانپزشکی بر جنین دارد، ترس و وحشتی غیرمنطقی دارند.
حالا وقت آن رسیده که به بهداشت دهان و دندان های تان توجه بیشتری نشان بدهید. مراقبت از دندان و لثه سبب می شود تا آن ها برای مدت طولانی تری سالم و قوی بمانند.
خونریزی لثه چه موقعی از بارداری به پایان می رسد؟
پاسخ این است: پس از زایمان. اگرچه بارداری می تواند خطراتی برای دهان و دندان در پی داشته باشد، اما اگر لثه های تان قبل از بارداری سالم بوده اند، در دوران بارداری نیز به همان شکل باقی می مانند. در واقع، نتایج تحقیقات نشانگر آن است که در خصوص شیوع بیماری های لثه یا پوسیدگی دندان، تفاوت آماری چندانی میان زنان باردار و غیر باردار وجود ندارد.
در دوران بارداری چه موقع باید برای خونریزی لثه ها با پزشک یا دندانپزشک تماس بگیرم؟
برخی اوقات التهاب لثه ها امری طبیعی است اما اگر لثه های تان به رنگ قرمز روشن درآمده، درد دارد و سریع شروع به خونریزی می کند، یعنی اگر مسواک تان کمی صورتی رنگ شده یا وقتی دهان تان را می شویید و تف می کنید با خون همراه است، احتمالا به آماس و التهاب خفیف لثه دچار شده اید که مسئله ای نسبتا بی خطر است.
اما آماس و التهاب خفیف ممکن است به مسئلۀ حادتر ولی قابل درمانی به نام پریودنتیت (پیوره) تبدیل شود که باید برای درمان آن به متخصص مراجعه کنید. نتایج تحقیقات انجام گرفته حاکی از آن است که پریودنتیت در دوران بارداری، خطر زایمان زودرس، زایمان نوزاد زیر وزن یا حتی پره اکلامپسی (مسمومیت بارداری) را افزایش می دهد.
اگر هنگام مسواک زدن متوجه برآمدگی روی لثه هایتان شدید که خونریزی دارد به دندانپزشک مراجعه کنید تا نگاهی به آن بیندازد. به احتمال زیاد، این برآمدگی فقط آفت یا یک گرانولوم چرکی (pyogenic granuloma) است که تحت عنوان “تودۀ بارداری” نیز شناخته می شود؛ اسم وحشتناکی دارد اما در حقیقت مسئله ای کاملا بی خطر است.
این برآمدگی های قلمبه و قرمز که حدودا در 5 درصد از زنان باردار دیده می شوند و ممکن است که در هرجایی از بدن بیرون بزنند (همچنین بازو، دست یا صورت) بیشتر در لثه ها بروز می کنند. معمولا پس از زایمان این برآمدگی ها به تدریج و خود به خود برطرف می شوند. با این حال، اگر قبل از زایمان باعث کلافگی تان شوند، می توان با جراحی آن ها را برطرف کرد.
منبع: www.whattoexpect.com
مترجم: ملوک دانشمند
