بروز واریس در بارداری امری نسبتا شایع است و معمولا درد و خطری در پی ندارد؛ فقط یکی دیگر از اثرات جانبی مادر شدن است. نگران هم نباشید: پس از زایمان، این رگ ها هم همانند دیگر بخش های بدن به حالت اولیه شان بر می گردند.
رگ های واریسی، رگ های بزرگ و متورمی هستند که عموما در پا بروز می کنند اما تقریبا در هر نقطه ای از نیمۀ تحتانی بدن ممکن است ظاهر شوند؛ حتی در مقعد یا بخش های خارجی واژن. در واقع، هموروئید هم چیزی جز رگ هایی واریسی در ناحیۀ مقعد نیست؛ اما خوبی هموروئید این است که لازم نیست مدام نگاه تان به آن بیفتد.
رگ ها وقتی ورم می کنند و تا سطح پوست بالا می آیند، آن برآمدگی های بنفش رنگ واریسی را ایجاد می کنند که گرچه به نظر نگران کننده می رسند اما کاملا بی خطر هستند و طبق نتایج یکی از تحقیقات انجام شده، در 40 درصد از زنان باردار نیز بروز می کنند. واریس با پدیدۀ رگ های عنکبوتی و مشهود شدن رگ ها که معمولا شبیه واریس ولی کوچک تر و بدون برآمدگی و تورم هستند، تفاوت دارد و تنها یکی از اثرات جانبی نه چندان دوست داشتنی بارداری است.
رگ های واریسی در بارداری از چه زمانی پدیدار می شوند؟
واریس ممکن است در هر زمان از بارداری بروز کند، اما با بزرگتر شدن شکم، رگ های واریسی هم بزرگتر و مشهودتر می شوند. بعد از زایمان، واریس های برآمده ای که روی بدن تان ایجاد شده به تدریج فرو می نشینند و احتمالا به همان حالت قبل از بارداری تان بر می گردند.
چه عواملی سبب بروز واریس در بارداری می شود؟
میزان خون اضافه ای که طی دوران بارداری تولید می کنید برای بقای خودتان و جنین در حال رشد کاملا حیاتی و لازم است. با این حال، همین امر سبب وارد آمدن فشار بیشتر بر رگ ها می شود، به خصوص رگ های پا که باید عکس جاذبۀ زمین فعالیت کنند و خون را به قلب برگردانند.
اضافه وزن و فشاری که رحمِ در حال رشد بر رگ های لگن خاصره وارد می کند و همچنین اثرات ناشی از پروژسترون اضافی بر آرام کردن رگ ها را به مورد بالا اضافه کنید، حال یک مورد کامل برای بروز واریس دارید.
هنگام بارداری چه اقداماتی می توانم در خصوص واریس بارداری انجام دهم؟
راه حل هایی وجود دارد که می توانید حین بارداری آن ها را برای کمتر کردن واریس یا حداقل تحت کنترل قرار دادن آن امتحان کنید. و به یاد داشته باشید که همۀ زنان باردار دچار واریس نمی شوند، و شما ممکن است یکی از همان زنان خوش شانس باشید. اما اگر رگ های واریسی سر و کله شان پیدا شد، می توانید راهکارهای زیر را امتحان کنید:
کاری کنید که خون در بدن تان مداوم جریان داشته باشد
هر وقت که امکانش هست بنشینید و پاهای تان را بالا نگه دارید. هنگام ایستادن، یکی از پاها را روی چهارپایه ای کوتاه بگذارید و به تناوب جای پاهای تان را عوض کنید. گه گاهی مچ های پای تان را خم و راست کنید و از عادت نشستن و پا روی پا انداختن، دست بکشید. این امر همچنین به رفع رگ های عنکبوتی نیز کمک می کند.
تحرک داشته باشید
ورزش یکی از راه های کلیدی برای پیشگیری از بروز واریس است. بنابراین روزانه یک یا دو بار پیاده روی کنید یا ورزش های سبک دیگری را که گردش خون را افزایش و بهبود می بخشند، انجام دهید. پژوهش ها نشانگر آن است که راه رفتن در آب می تواند کمک زیادی به رفع واریس داشته باشد، پس اگر می توانید که به استخر محل خود بروید، حتما این کار را انجام دهید!
لباس راحت بپوشید
لباس ها و لباس زیرهایی بپوشید که در آن ها راحت باشید؛ لباس هایی که خصوصا در ناحیۀ بالای پا، تنگ و چسبان نباشند. کمربند یا جوراب های تنگی را که بالای شان کش دارد، نپوشید. همچنین از پوشیدن کفش های تنگ یا کفش هایی که پاشنه های بلند و نوک دارند، خودداری کنید (به هرحال، در حالت بارداری کسی نمی تواند تعادل خودش را با چنین کفش هایی حفظ کند).
تنگ و محکم آن ها را ببندید
یکی از لباس های تنگی که می تواند برای این مشکل مفید واقع شود، جوراب شلواری طبی است که فشاری که شکم به سمت پایین می آورد را تا حدودی خنثی می کند و به پاها کمی کمک می کند تا با توان بیشتری خون را به سمت قلب بفرستند. اگرچه مستندات علمی برای اثبات کارایی این جوراب شلواری ها در رفع واریس در دست نیست اما این نوع جوراب ها می توانند حداقل به صورت موقت، درد و ناراحتی ناشی از واریس را رفع کنند. درست است که ظاهر آدم با پوشیدن این جوراب ها جذاب نمی شود، اما اگر هر روز صبح به محض بیدار شدن از خواب آن ها را بپوشید، گردش خون را بهبود می بخشند و از لخته شدن یا تجمع خون در رگ ها جلوگیری می کنند.
حواستان به وزن تان باشد
در دوران بارداری وزن تان را تحت کنترل داشته باشید و اضافه وزن خود را در حدی که متخصص توصیه می کند (معمولا بین 11.5 تا 16 کیلو) نگه دارید. اضافه وزن بیشتر فقط منجر به اضافه کاریِ سیستم گردش خون می شود.
بر پهلوی سمت چپ تان بخوابید
این کار سبب می شود تا فشار از روی رگ های اصلی برداشته شود و خون به راحتی در تمام بدن جریان پیدا کند.
به خودتان فشار نیاورید
بلند کردن بار سنگین یا فشار آوردن به بدن برای مدفوع کردن، اگر دچار یبوست بارداری باشید، ممکن است سبب شود تا رگ ها نمایان تر گردند. به یاد داشته باشید که هموروئید در واقع همان رگ های واریسی درون ناحیۀ مقعد است.
میزان ویتامین مورد نیاز روزانه را فراموش نکنید
رعایت یک رژیم غذایی متعادل در دوران بارداری می تواند به حفظ سلامتی رگ ها کمک کند. برنامۀ غذایی تان را طوری تنظیم کنید که مقدار زیادی غذاهای سرشار از ویتامین C دریافت کنید چون بدن از این ویتامین برای ساخت کلاژن و الاستین استفاده می کند که در واقع، بافت های همبندی هستند که رگ ها را بازسازی و حفظ می کنند.
آیا می توان از بروز رگ های واریسی در دوران بارداری پیشگیری کرد؟
شاید ممکن باشد، اما خیلی رویش حساب نکنید. برخی افراد بر این باورند که پوشیدن جوراب های طبی، ورزش کردن یا بالا گرفتن پاها از بروز واریس پیشگیری می کند، اما باید بدانید که هیچ یک از این روش ها، راه هایی صد در صد مطمئن برای پیشگیری از این مشکل نیستند. با این حال، همۀ این راهکارها ارزش امتحان کردن را دارند و ممکن است که تاثیر مثبت داشته باشند.
واریس بارداری چه زمانی برطرف می شود؟
به احتمال زیاد از ظاهر واریس خوش تان نمی آید، حتی ممکن است که درد یا سوزش داشته باشید اما لازم است بدانید که این مشکل هیچ خطری برای شما یا فرزندتان در پی ندارد. خبر خوب اینکه چنانچه قبل از بارداری سابقۀ واریس نداشته اید و طی بارداری به آن دچار شده اید، طی چند ماه پس از بارداری این رگ های واریسی خود به خود کوچک تر شده و ناپدید می شوند.
خبر نه چندان خوب چیست؟ اینکه اگر بچۀ دیگری هم ندارید، به هیچ عنوان نمی توانید در بارداری از بروز واریس پیشگیری کنید (ظاهرا همان رگ هایی که در بارداری اول واریسی شده بودند، دوباره بیرون می زنند). و دیگر اینکه، همانند برخی از علائم بارداری، مانند ترک های پوستی، واریس هم مشکلی ارثی به شمار می رود، بنابراین اگر مادرتان در حین بارداری به آن ها دچار بوده، احتمال بروز این مشکل در شما زیاد است.
در دوران بارداری چه موقع باید برای واریس با پزشک تماس بگیرم؟
به محض مشاهدۀ واریس با پزشک تماس بگیرید. چون بین واریس و خطر ابتلا به ترومبوز ورید عمقی (DVT)، یا لختگی خون ارتباط وجود دارد؛ و این فقط به دوران بارداری محدود نمی شود. پس حتما با پزشک، شرایط خود را در میان بگذارید.
آخرین نکته: اگر پس از زایمان، رگ های واریسی از میان نرفت، می توانید با استفاده از روش های درمانی یا جراحی آن ها را درمان کنید، اما در دوران بارداری دست نگه دارید و از درمان صرف نظر کنید. صبور باشید و به خاطر داشته باشید که ممکن است پس از زایمان این رگ ها محو و کم رنگ تر شوند یا حتی کامل از میان بروند.
منبع: www.whattoexpect.com
مترجم: ملوک دانشمند
