هفته دوازدهم بارداری یعنی چهارمین هفته ماه سوم بارداری. تبریک می گوییم مادر گرامی شما توانستید تا اینجا بارداری موفقیت آمیزی را تجربه کنید.
جنین در هفته دوازدهم بارداری
در این هفته، دوران جدیدی برای جنین آغاز می شود. سرعت رشد به صورت تصاعدی افزایش می یابد و اندام هایی که شکل گرفته اند، شروع به تمرین عملکردهای خود می کنند. برای نمونه، روده ها شروع به تمرین پرستالیس می کنند. پرستالیس حرکت عضلات روده است که به هضم غذا کمک می کند. همچنین کلیه ها شروع به تولید ادرار کرده و به همین علت مایع آمنیوتیک در رحم به تدریج افزایش می یابد. خروجی ادرار توسط جنین جمع آوری و مصرف می شود تا سطح مایعات سالم، حفظ شود.
جنین دو برابر قبل بزرگ شده است
حالا دیگر بچه 14 گرم وزن و 5 تا 6.5 سانتی متر طول دارد. باورش سخت است؛ به خصوص اینکه بارداری هنوز در ظاهر شکم تان معلوم نیست؛ اما بچه طی سه هفتۀ گذشته دو برابر بزرگتر شده است.
دستگاه گوارش جنین شروع به کار کرده است
این هفته دوران تعیین کننده و مهمی برای بچه به شمار می رود. در هفته دوازدهم تقریبا همۀ اعضا و سیستم های بدن تشکیل شده و از این به بعد دیگر فقط باید رشد کنند. حالا دوران تکامل فرا رسیده که طی آن دستگاه های بدن جنین به مدت 28 هفتۀ دیگر رشد می کنند و اعضای بدنش شروع به کار می کنند. از یک سو، سیستم گوارشی بچه شروع به حرکت دادن و خم کردن ماهیچه های خود کرده و به این طریق، حرکات انقباضی را تمرین می کند؛ مهارتی که بعد از تولد، بدن بچه برای پایین دادن غذا در مجزای گوارشی اش به آن نیاز دارد.
مغز استخوان در حال ساخت گلبول های سفید خون است؛ در آینده وقتی بچه از محیط امن رحم تان بیرون می آید و در زمین بازی مشغول بازی است این گلبول های سفید همانند سلاح به او کمک می کنند تا با عفونت ها مبارزه کند. همچنین غدۀ هیپوفیز که در بخش زیرین مغز قرار دارد، تولید هورمون هایی را آغاز کرده است که به فرزندتان امکان می دهد تا در چند دهۀ بعد، خودش بچه دار شود.
ضربان قلب جنین
اگر هنوز نعمت شنیدن صدای قلب فرزندتان نصیب تان نشده، احتمالا به زودی در جلسۀ چک آپ ماهیانه تان بالاخره صدای قلب جنین را می شنوید؛ صدایی که قلب تان را سرشار از شور و شوق می کند.
هفته 12، ماه چندم بارداری محسوب می شود؟
در هفتۀ دوازدهم، شما در ماه سوم بارداری قرار دارید. فقط 6 ماه دیگر باقی مانده است!
بدن مادر در هفته دوازدهم بارداری
در طول هفته ی دوازدهم بارداری، رحم به سمت بالا حرکت می کند. همین امر باعث می شود تا تکرر ادرار که به علت فشار رحم بر روی مثانه در 11 هفته ی اول بارداری ایجاد شده بود، کمتر شود. در طول سه ماهه دوم بارداری، فشار رحم بر روی مثانه نسبتا کم می شود. اما به علت بزرگ تر شدن رحم، این فشار در سه ماهه سوم بارداری نیز وجود خواهد داشت. در این هفته، احساس خستگی از بین می رود، اما به علت افزایش حجم خون برای تامین نیازهای جنین، سردرد و اندکی احساس سرگیجگی در این هفته از بارداری نیز ادامه خواهد داشت.
اندام های تناسلی جنین در هفته ی دوازدهم بارداری شکل می گیرند اما از هفته ی شانزدهم با انجام سونوگرافی بارداری قابل رویت خواهد بود. در بارداری سالم، نیازی به انجام سونوگرافی نیست، اما بسیاری از پزشکان برای بررسی رشد جنین و برای اینکه پدران و مادران منتظر بتوانند نوزاد خود را برای اولین بار ببینند، انجام سونوگرافی را تجویز می کنند یا آن را در مطب خود انجام می دهند. آزمایش غربالگری سه ماهه اول بارداری برای تشخیص ناهنجاری های کروموزومی و سایر ناهنجاری ها را می توان تا پایان هفته دوازدهم انجام داد.
پایان برخی از علائم بارداری
حالا که در انتهای سه ماهۀ اول قرار دارید، رحم تان رشد کرده و به اندازۀ یک گریپ فروت بزرگ شده و از پایین لگن به قسمت جلو و وسط شکم آمده است. اگر خوش شانس باشید، همین مسئله سبب پایان یکی از علائم شایع بارداری، یعنی تعدد دفعات ادرار می شود. همچنین حالا که در آستانۀ ورود به سه ماهۀ دوم قرار دارید برخی دیگر از علائم اولیۀ بارداری مثل تهوع، حساسیت بیش از اندازۀ سینه ها و نوک سینه ها، ویار غذایی و خستگی هم رو به اتمام هستند.
برآمدگی شکم در هفته 12 بارداری چه اندازه است؟
در هفتۀ دوازدهم برآمدگی شکم تان کمی بزرگتر می شود و حتی شاید بارداری تان را کمی نشان دهد. اما بیشتر احتمال دارد که فقط لباس های تان برای تان کمی تنگ تر شوند و برآمدگی شکم تان در حدی نباشد که بقیه متوجه بارداری تان شوند. در واقع، بیشتر شبیه این است که کمی اضافه وزن در ناحیۀ کمر و شکم پیدا کرده اید یا اینکه ممکن است اصلا تفاوت خاصی با قبل تان نداشته باشید.
در هر صورت، به یاد داشته باشید که شکم تان هر حالتی که پیدا کرده باشد (بزرگ یا کوچک) کاملا نرمال است و برآمدگی شکم بر حسب سایز و شکل بدن هر کس، به گونه ای متفاوت خودش را نشان می دهد. همۀ برآمدگی های بارداری زیبا هستند! اگر هنوز بارداری در شکم تان مشخص نیست، خودتان را نگران نکنید چون به موقع خودش، ظاهر می شود و اگر هم برآمدگی شکم تان بزرگ است و بارداری تان را نشان می دهد، باز هم عادی است و جای نگرانی ندارد. با این حال، اگر نگرانی و دغدغۀ خاصی دارید می توانید آن را با پزشک خود در میان بگذارید.
سرگیجه
وقتی به سه ماهۀ دوم بارداری می رسید یک نشانۀ جدید بارداری یعنی سرگیجه به جمع علائم قبلی اضافه می شود. پروژسترون سبب شل و گشاد شدن رگ های تان شده است تا میزان جریان خون به بچه افزایش پیدا کند (برای بچه خوب است) و این منجر به کند شدن برگشت خون به شما می شود (و مانند موارد قبلی، برای مادر خوب نیست!).
این امر سبب کاهش فشار خون و کاهش جریان خون در بدن تان از جمله مغز می شود. این عوامل منجر به سیاهی رفتن چشم ها و بروز سرگیجه می شود؛ خصوصا زمانی که خیلی سریع از جای تان بلند می شوید. توصیه می کنیم که خیلی آرام نشست و برخاست کنید.
یکی از دلایل بروز سرگیجه در دوران بارداری، کاهش سطح قند خون است که در اثر نامنظم بودن و جا انداختن وعده های غذایی اتفاق می افتد. پس وقتی شکم تان خالی است، ورزش یا پیاده روی نکنید.
راهکار کلیدی: هنگامی که ضعف و سرگیجه دارید، دراز بکشید یا بنشینید، سرتان را میان زانوهای تان بگیرید، نفس عمیق بکشید و لباس های تنگ تان را شل کنید (مثلا دکمۀ شلوارتان را که به سختی بسته اید، باز کنید). به محض اینکه حال تان کمی بهتر شد، غذا یا نوشیدنی مناسب بخورید.
کاهش میل جنسی
دوست تان می گوید که بارداری باعث افزایش میل جنسی اش شده اما شما اصلا چنین حسی ندارید! دلیل کاهش میل جنسی تان چیست؟ هورمون های بارداری بر افراد مختلف تاثیرات متفاوتی دارد؛ به این معنی که می تواند باعث افزایش میل جنسی در برخی زنان و کاهش این میل در برخی دیگر شود. علائم بارداری هم می تواند بر میل جنسی تان تاثیر داشته باشند؛ به هر حال، وقتی حالت تهوع دارید، خسته اید یا یبوست دارید دیگر حس و حالی برای برقراری رابطۀ جنسی برای تان نمی ماند.
خیال تان راحت باشد، هر حسی که دارید کاملا نرمال است. در یاد داشته باشید که روابط جنسی همۀ زوج ها در دوران بارداری فراز و نشیب های زیادی به خودش می بیند؛ فقط کافی است که رابطۀ عاطفی تان را با همسرتان حفظ کنید و بدانید که احتمالا به زودی، میل جنسی تان به حالت اولیه اش برمی گردد.
علائم و نشانه ها در هفته دوازدهم بارداری
تقویت حس بویایی
اگر بینی تان جدیدا حساس شده و به محض ورود هر کس می توانید حدس بزنید که برای نهار چه چیزی خورده است، پنجره ها را باز نگه دارید. یا یک برش لیمو دم دست تان داشته باشید و به محض اینکه بویی مشمئز کننده به مشام تان می رسد لیمو را بو کنید؛ بوی لیمو می تواند حالت تهوع ناشی از بو را کاهش دهد.
کاهش دفعات ادرار
بالاخره نیاز مداوم تان به ادرار کردن کم شده است. طی چند ماه آینده باز هم به انجام تمرینات کگل (Kegel) ادامه بدهید تا عضلات لگن تان تقویت شود و از عدم کنترل ادرار ناشی از بارداری پیشگیری گردد.
سردرد
حتما وعده های غذایی تان را به طور منظم در طول روز مصرف کنید، جا انداختن یک وعدۀ غذایی سبب کاهش قند خون و در نتیجه سردرد می شود. همچنین به خاطر داشته باشید که طی دوران بارداری می توانید گاهی از قرص استامینوفن استفاده کنید؛ اما حتما قبل از مصرف دارو با پزشک خود مشورت کنید.
احساس خستگی
طی سه ماهۀ اول بارداری بدن به شدت در حال کار و فعالیت برای تشکیل جفت است و این امر سبب خستگی بیش از اندازه تان می شود. بنابراین هر زمان که احساس خستگی می کنید به خودتان استراحت بدهید. در هر حال، بهتر است تا هنوز بچه از راه نرسیده و لازم نیست که ساعت 3 شب به او شیر بدهید از فرصت استفاده کنید و خواب کافی داشته باشید.
نفخ و گاز معده
یکی از راه های مقابله با این مسئلۀ خجالت آور بارداری، آهسته غذا خوردن است. با عجله بلعیدن غذا باعث می شود که هوا هم لا به لای غذا وارد بدن تان شود و به صورت گاز در شکم تان شود که به خودی خود این روزها نفخ دارد.
افزایش بزاق دهن
این مسئلۀ کلافه کنندۀ بارداری معمولا با ورود به سه ماهۀ دوم از میان می رود. با جویدن آدامس بدون قند یا قرقره کردن دهان شویه می توانید تا حدودی با این مشکل مقابله کنید.
نکات و راهکارهای کلیدی برای هفته یازدهم بارداری
واکسن سرماخوردگی بزنید
تمام زنان باردار بخشی از بارداری شان در فصل سرماخوردگی می افتد برای همین پزشکان و مراکز درمانی توصیه می کنند که زنان باردار حتما واکسینه شوند. بنابر تحقیقاتی که به تازگی صورت گرفته، بارداری سبب تشدید عوارض جانبی واکسن نمی شود.
لباس های آزاد و گشاد بپوشید
ممکن است که ظاهرتان بارداری را نشان ندهد، اما پزشک با دست زدن به شکم تان می تواند متوجه بزرگ شدن رحم تان شود. تا زمانی که برای خرید لباس های بارداری خودتان را آماده کنید، بهتر است لباس های گشادتر بپوشید.
انجام تمرینات کگل را آغاز کنید
فشار آوردن و خارج کردن بچه از لگن و به دنیا آوردنش نه تنها برای شما بلکه برای عضلات کف لگن تان هم کار دشواری است؛ زیرا این عضلات باید به حد غیر قابل تصوری کش بیایند و منبسط شوند.
انجام ورزش های مربوط به لگن علاوه بر کاهش علائم بارداری به شما کمک می کند تا بعد از زایمان زودتر بهبود پیدا کنید. عضلات کف لگن را برای ده ثانیه به هم فشرده و بعد شل کنید، این تمرین را روزانه سه بار و به مدت 20 روز انجام دهید.
با تمرین دادن و تقویت این ماهیچه ها که از مثانه و رحم تان محافظت می کنند باعث کاهش بروز مشکلات مرتبط با مثانه و مشکلات پس از زایمان می شود.
از مصرف نوشیدنی های الکلی خودداری کنید
منع زنان باردار از مصرف نوشیدنی های الکلی بی دلیل نیست. مصرف این نوشیدنی ها در دوران بارداری برای بچه بسیار خطرناک است و می تواند منجر به بروز نارسایی های هنگام تولد و مشکلات دیگر در بچه شود. حتی مصرف کم و متعادل این نوع نوشیدنی ها هم برای بچه خطر دارد پس بهتر است تا بعد از زایمان از مصرف آن ها اجتناب کنید.
در مورد مصرف غذاهای دریایی دقت داشته باشید
فعلا با سوشی خداحافظی کنید؛ تا اطلاع ثانوی مصرف غذاهای دریایی نپخته یا سوخته ممنوع است. زیرا ممکن است که این غذاها باکتری و انگل داشته باشند. ماهی را کاملا بپزید تا حدی که خشک شود، اما صدف باید نرم بماند.
از مصرف غذاهای دریایی نپختۀ مرینیت شده مثل سویچ (ceviche) و صدف خام خودداری کنید و بدانید که آب لیمو و سس تند هم نمی تواند باکتری های خطرناک موجود در این غذاها را از بین ببرد.
همچنین، ماهی دودی منجمد هم به دلیل خطر لیستریا باید از برنامۀ غذایی تان حذف شود؛ اما اگر در ماهی تابه به خوبی پخته شود مشکلی ایجاد نمی کند. افزون بر این، برخی از ماهی ها حاوی مقدار زیادی جیوه، بیفنیل پلی کلر شده (PCBs) و سموم دیگری هستند که می تواند برای بچه خطرناک باشد.
بعلاوه، از مصرف کوسه، شمشیر ماهی، ماهی خال مخالی، برخی انواع ماهی تن (bigeye tuna)، کاشی ماهی (tilefish)، هامور و گیش ماهی (amberjack) اجتناب کنید. مصرف غذاهایی دریایی را در هفته به حدود 350 گرم صدف، ماهی های اقیانوسی کوچکتر، ماهی های پرورشی، ماهی تن کنسرو شده یا ماهی های رودخانه ای کاهش دهید.
آب کافی بنوشید
بطری آب باید همیشه و همه جا همراه تان باشد. در دوران بارداری بیش از هر زمان دیگری باید به بدن تان آبرسانی کنید. بنابراین توصیه می کنیم که به ازای هر نیم ساعت ورزش یک لیوان مایعات (تقلب هم نکنید! هر لیوان حدود 250 میلی لیتر گنجایش دارد.) و ترجیحا آب مصرف کنید چون بسیاری از مواد تشکیل دهندۀ نوشیدنی های ورزشی برای تان فایده ای ندارد. در هوای گرم یا زمانی که تعرق تان بالا است، بیشتر از مقدار معمول آب مصرف کنید.
غذاهایی که باید از خوردن شان اجتناب شود را بشناسید
به لطف وزارت غذا و دارو، بیشتر محصولاتی که در سوپرمارکت می بینید پاستوریزه هستند پس نیازی نیست که نگران مصرف شیر غیرپاستوریزه باشید. با این حال، پنیرهای نرمی که از شیر غیرپاستوریزه تهیه می شود، داستان شان فرق دارد؛ این نوع پنیر می تواند حاوی لیستریا (listeria) یا پاتوژن های (بیماری زا) دیگر باشد.
برای حفظ جانب احتیاط از خوردن پنیرهای نرم مثل پنیر فتا، کممبرت (Camembert)، پنیر بز، پنیرهای رگه آبی و پنیر تازه و سفید مخصوص سالاد (queso fresco) خودداری کنید؛ مگر اینکه مطمئن باشید که از شیر پاستوریزه تهیه شده اند. همیشه برچسب این محصولات را با دقت بخوانید. راه دیگر این است که فقط از پنیرهای سخت مثل پنیر سوئیسی یا چدار استفاده کنید و پنیرهای نرم را قبل از مصرف حرارت بدهید تا حباب بدهند.
مراقبت های پزشکی
بین هفته های 11 و 14 بارداری، اغلب آزمایشی با عنوان آزمایش مایع پشت گردن جنین NT برای غربالگری سندروم داون انجام می گیرد. اگرچه غربالگری سه ماهه اول بارداری یا غربالگری مایع پشت گردن جنین برای بررسی خطرات سندروم داون انجام می گیرد اما از این غربالگری، برای شناسایی سایر ناهنجاری های کروموزومی نیز استفاده می شود.
نشانه های هشدار دهنده در بارداری را اینجا بخوانید.
نقش پدر
کم کم علایم اولیه بارداری از بین می روند و حالت روحی مادران باردار تا مدتی به حالت طبیعی خود باز می گردد. پدر خانواده می تواند همسرش را در انجام تمرینات ورزشی منظم همراهی کند. ورزش در دوران بارداری برای قوی نگه داشتن بدن و آماده سازی مادر برای انجام زایمان، بسیار مفید است.
نکته ی کوتاه هفته دوازدهم بارداری
اگرچه ورزش در دوران بارداری بسیار مفید است، اما نباید در این دوران فعالیت های سنگین مانند ایروبیک پیشرفته یا وزنه برداری انجام داد. بهتر است در مورد ورزش هایی که می توانید در این دوران انجام دهید، با پزشک خود صحبت کنید.
مترجم: ملوک دانشمند
منبع: www.whattoexpect.com
درباره ورزش در بارداری بیشتر بدانید.
