یکی از مشکلاتی که در دوران بارداری برای برخی از زنان رخ می دهد، سقط جنین است که موجب از دست رفتن جنین می شود و بارداری خاتمه پیدا می کند.
سقط جنین چیست؟
سقط جنین به از دست دادن جنین قبل از هفته بیستم بارداری اطلاق می شود. حدود 10 تا 20 درصد از بارداری ها به این مساله ختم می شوند و بیش از 80 درصد از این سقط ها، قبل از هفته ی دوازدهم اتفاق می افتد.
در نظر داشته باشید که به از دست دادن تخمک بارور قبل از شروع بارداری، سقط جنین گفته نمی شود. مطالعات نشان می دهند که 30 تا 50 درصد از تخمک های بارور قبل یا حین فرآیند لانه گزینی، از دست می روند و این زمان اغلب قبل از زمان شروع قاعدگی است.
علایم سقط جنین
در صورت مشاهده ی هر کدام از علایم زیر باید بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید:
خونریزی یا لکه بینی
خونریزی یا لکه بینی واژینال در بارداری، معمولا اولین علامت سقط است. به یاد داشته باشید که از هر 4 زن باردار، یک نفر در اوایل بارداری دچار خونریزی یا لکه بینی می شود (وجود لکه های خون در لباس زیر یا دستمال توالت) و البته بسیاری از این بارداری ها به سقط جنین ختم نمی شوند.
شکم درد
معمولا پس از خونریزی، شکم درد شروع می شود. این درد ممکن است به صورت درد لحظه ای یا درد مداوم بوده و شدت آن کم یا زیاد باشد. همچنین ممکن است به صورت درد کمر یا فشار لگن نیز احساس شود.
در صورت داشتن هر دو علامت یعنی خونریزی و درد، شانس ادامه بارداری بسیار کم است. دانستن این نکته نیز اهمیت زیادی دارد که خونریزی واژینال، لکه بینی یا داشتن درد در اوایل بارداری می تواند نشانه ای از بارداری مولار یا بارداری خارج از رحمی نیز باشد.
همچنین اگر Rh خونی مادر منفی بوده و Rh خونی پدر مثبت باشد، ممکن است دو یا سه روز پس از اولین مشاهده ی خونریزی، نیاز به تزریق ایمونوگلوبولین Rh یا روگام باشد.
در هنگام مراجعه به پزشک، اگر پزشک نتواند صدای قلب جنین را بشنود یا متوجه شود که رحم مادر به اندازه ی کافی رشد نکرده است، ممکن است به سقط جنین مشکوک شود. (اغلب رشد رویان یا جنین چند هفته قبل از مشاهده ی علایمی مانند خونریزی یا گرفتگی عضلات شکم، متوقف می شود.)
اگر پزشک احتمال سقط جنین را بدهد، انجام سونوگرافی و همچنین آزمایش خون را برای بیمار تجویز خواهد کرد.
درباره شکم درد در بارداری بیشتر بدانید.
علل سقط جنین
بین 50 تا 70 درصد از سقط هایی که در سه ماهه اول بارداری رخ می دهند، اتفاق های تصادفی هستند که ناشی از ناهنجاری های کروزومی در تخمک بارور هستند. این بدان معنی است که تعداد کروموزوم های تخمک یا اسپرم اشتباه بوده و در نتیجه تخمک بارور شده نمی تواند به طور طبیعی رشد کند.
گاهی اوقات سقط جنین ناشی از مشکلاتی است که در طی فرآیند حساس رشد اولیه، اتفاق می افتند. این مشکلات شامل لانه گزینی نامناسب تخمک در رحم یا نقص ساختاری رویان است که از رشد او جلوگیری می کند.
از آنجایی که بیشتر متخصصان، یک بار سقط را طبیعی می دانند و زنانی را که یک بار سقط جنین داشته اند، معاینه ی کامل نمی کنند، معمولا علت سقط نامعلوم می ماند. حتی هنگامی که پس از دو یا سه بار سقط متوالی جنین، بررسی کاملی به عمل می آید، علت آن در 50 درصد مواقع، ناشناخته باقی می ماند.
اگر سقط جنین به علت مشکلات کروزومی تخمک بارور شده باشد، به آن بارداری پوچ می گویند. در این حالت، تخمک بارور شده در رحم لانه گزینی می کند و جفت و ساک حامگلی شروع به رشد می کنند، اما رشد رویان حاصله خیلی زود متوقف می شود یا به طور کلی رویان رشد نمی کند.
از آنجایی که جفت شروع به ترشح هورمون ها می کند، جواب آزمایش بارداری مثبت خواهد بود و احتمالا علایم اولیه بارداری را خواهید داشت، اما هنگام انجام سونوگرافی، ساک حاملگی خالی نشان داده خواهد شد. در موارد دیگر، رویان اندکی رشد می کند اما به علت اختلالاتی که دارد، ادامه ی بقای رویان غیر ممکن می شود و قبل از شروع تپش قلب، رشد رویان متوقف می شود.
اگر ضربان قلب جنین طبیعی باشد، که معمولا حدود هفته ی شش از طریق سونوگرافی قابل شنیدن است، و اگر علایمی مانند خونریزی یا گرفتگی شکم را نداشته باشید، احتمال سقط جنین در شما به طور قابل توجهی کاهش می یابد و با گذشت هر هفته از بارداری، این احتمال کم تر و کم تر می شود.
چه عواملی خطر سقط جنین را افزایش می دهند؟
اگرچه احتمال سقط در تمامی زنان باردار وجود دارد، ولی این احتمال در برخی از زنان بیشتر است. در ادامه برخی از عواملی که احتمال سقط جنین را افزایش می دهند، بیان می کنیم:
سن مادر
در زنانی که سن بیشتری دارند، احتمال رشد جنین مبتلا به اختلالات کروموزومی و در نتیجه سقط آن بیشتر است. در واقع، احتمال سقط جنین در یک زن 40 ساله دو برابر سقط جنین در یک زن 20 ساله است. احتمال سقط با افزایش تعداد زایمان های قبلی نیز افزایش می یابد.
سابقه سقط جنین
احتمال سقط جنین در زنانی که سابقه ی بیش از دو سقط متوالی جنین را داشته اند، بیشتر است.
بیماری یا اختلالات مزمن
دیابت کنترل نشده، برخی از اختلالات ارثی انعقاد خون، اختلالات خود ایمنی (مانند سندروم فسفولیپید یا لوپوس)، اختلالات هورمونی (مانند سندرم تخمدان پلی کیستیک)، از جمله بیماری هایی هستند که احتمال سقط جنین را افزایش می دهند.
مشکلات مربوط به رحم و دهانه ی رحم
داشتن برخی از اختلالات مادرزادی رحم، چسبندگی شدید رحم ( بافت های اسکار)، یا ضعیف بودن یا کوتاه بودن غیر طبیعی دهانه ی رحم (که با عنوان نارسایی دهانه ی رحم شناخته می شود)، احتمال سقط جنین را افزایش می دهند. بحث های زیادی در رابطه با ارتباط بین فیبروئیدهای رحمی (توده های خوش خیم) و سقط جنین وجود دارد، اما آنچه که مشخص است این است که بسیاری از فیبروئیدها مشکلی را ایجاد نمی کنند.
سابقه ی نقص مادرزادی یا مشکلات ژنتیکی
اگر شما یا همسرتان، یا یکی از اعضای خانواده مشکلات ژنتیکی داشته باشد، یا در بارداری های قبلی تشخیص مشکل ژنتیکی داده شده باشد، یا سابقه ی به دنیا آوردن کودکی با نقص مادر زادی را داشته باشید، احتمال سقط جنین در شما زیاد است.
عفونت
اگر مبتلا به لیستریا، اوریون، سرخچه، سرخک، سیتومگالوویروس، پاروویروس، گونوره، اچ آی وی و برخی از عفونت های دیگر باشید، احتمال سقط جنین در شما بیشتر می شود.
مصرف الکل، استعمال دخانیات و مواد مخدر
سیگار کشیدن، نوشیدن الکل و مصرف مواد مخدر مانند کوکائین و اکستازی در طول دوران بارداری، احتمال سقط جنین را افزایش می دهند. برخی مطالعات نشان می دهند بین مصرف کافئین و افزایش احتمال سقط نیز ارتباط وجود دارد.
مصرف دارو
مصرف برخی از داروها احتمال سقط جنین را افزایش می دهند، بنابراین در دوران بارداری و حتی در دوره ی اقدام به بارداری، قبل از مصرف هر گونه دارو از جمله داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن و آسپرین، در مورد بی خطر بودن آن از پزشک خود سوال کنید.
سموم محیطی
عوامل محیطی که خطر سقط جنین را افزایش می دهند، عبارتند از: سرب، آرسنیک، برخی از مواد شیمیایی مانند فرمالدئید، بنزن و اتیلن اکسید، و دوز بالای اشعه یا گازهای بیهوشی.
عوامل مربوط به پدر
در رابطه با اینکه چگونه شرایط پدر بر بالا رفتن احتمال سقط جنین تاثیر می گذارد، اطلاعات اندکی در دسترس است، اما آنچه که معلوم است این است که هر چه سن پدر بیشتر باشد، احتمال سقط نیز بیشتر می شود. محققان مطالعاتی را در رابطه با این که کدام اسپرم ها با وجود آسیب دیدن از سموم محیطی، توانایی بارور کردن تخمک را دارند، انجام داده اند. نتیجه ی برخی از مطالعات نشان می دهد هنگامی که پدر در معرض جیوه، سرب و برخی از مواد شیمیایی صنعتی و آفت کش ها قرار می گیرد، احتمال سقط جنین افزایش می یابد.
چاقی
برخی از مطالعات نشان می دهند که بین چاقی و سقط جنین ارتباط وجود دارد.
روش های تشخیصی
پس از نمونه برداری کوریونیک ویلوس (نمونه برداری از پرزهای جفتی) و آمنیوسنتز که به منظور آزمایش تشخیصی ژنتیکی انجام می گیرد، خطر سقط جنین با احتمال کمی افزایش می یابد.
همچنین اگر فاصله بین بارداری های متوالی، کمتر از سه ماه باشد، احتمال سقط جنین افزایش می یابد.
منبع: www.babycenter.com
