در دوران بارداری، پروژسترون میزان جریان خون به نوزاد را افزایش می دهد و در نتیجه فشار خون و میزان جزیان خون به مغز مادر کاهش پیدا می کند و باعث می شود که دوباره آن حس سرگیجه ی همیشگی به شما دست دهد.
ممکن است در دوران بارداری حس عدم تعادل یا سرگیجه داشته باشید و احساس کنید که در حال ضعف یا غش کردن هستید. اما نگران نباشید؛ این حالت یکی از عادی ترین و شایع ترین علائم بارداری است و در اغلب موارد می توانید با چند اقدام ساده و هوشمندانه، از بروز آن جلوگیری کنید.
سرگیجه معمولا چه زمانی از بارداری آغاز می شود؟
سرگیجه در بیشتر زنان باردار، بین هفته ی 12 و اولین هفته های سه ماهه ی دوم بارداری آغاز می شود.
آیا سرگیجه یکی از علائم اولیه و شایع بارداری است؟
سرگیجه جزء اولین علائم بارداری به شمار نمی رود اما اگر در اثر حالت تهوع صبحگاهی قند خون تان پایین آمده باشد، این حالت می تواند یکی از علائم اوایل بارداری محسوب شود. حتی ممکن است قبل از جا افتادن عادت ماهانه، به خاطر داشتن حالت تهوع، زیاد غذا نخورید و احساس سرگیجه داشته باشید؛ این سرگیجه گاهی (قطعا در همه ی موارد) زمانی روی می دهد که در حال تلاش برای بارداری هستید و به همین خاطر می تواند از علائم بارداری باشد.
چه عواملی سبب بروز سرگیجه در دوران بارداری می شود؟
در اوایل دوران بارداری بدن تان در تلاش است تا به جای یک نفر، نیاز دو نفر را برآورده سازد. ضعف و سرگیجه می تواند دلایل متعددی داشته باشد:
- بدن تان هنوز به اندازه ی کافی خون تولید نمی کند تا بتواند سیستم گردش خون بدن که به سرعت در حال رشد است را پر کند.
- میزان زیاد پروژسترون نیز می تواند سبب گشاد شدن رگ های خونی شود که در نتیجه میزان جریان خون به جنین افزایش و به شما کاهش پیدا می کند، این امر می تواند منجر به افت فشار خون تان گردد.
- رحم تان که مدام در حال بزرگتر شدن است می تواند بر رگ های خونی فشار وارد سازد و جریان خون را مختل کند؛ به خصوص زمانی که بر پشت دراز می کشید.
- بیخود نیست که می گویند “شکم زن باردار مثل کوره است”: در دوران بارداری بدن تان در حال تولید میزان زیادی گرما و حرارت است؛ این یعنی ماندن در فضایی بسته و گرم، آن هم برای مدتی طولانی، می تواند منجر به بروز سرگیجه شود.
- اگر قند خون تان بیفتد یا آب بدن تان کاهش یابد، احتمال بروز ضعف و سرگیجه بیشتر می شود.
در بارداری چگونه می توانم با سرگیجه مقابله کنم؟
به یاد داشته باشید که سرگیجه هر قدر هم که طبیعی باشد باز نباید آن را نادیده بگیرید. پس عاقلانه عمل کنید و در حین سرگیجه، از رانندگی، ورزش یا انجام هر کاری که احتمال آسیب دیدن تان باشد، خودداری کنید. اگر به کمک نیاز پیدا کردید، خجالت را کنار بگذارید و طلب کمک کنید.
برای رفع حالت ضعف و سرگیجه، به محض احساس ضعف و سیاهی رفتن چشم ها، روی زمین دراز بکشید تا نیفتید و غش نکنید، سپس پاهایتان را بالا بیاورید تا میزان جریان خون به مغزتان افزایش پیدا کند. اگر چنین کاری برای تان ممکن نبود، بنشینید و تا حد امکان به جلو خم شوید، اگر می توانید سرتان را بین زانوهای تان قرار دهید، و آرام و عمیق نفس بکشید. اگر جایی برای دراز کشیدن یا نشستن فراهم نبود،روی یک زانو، زانو بزنید و طوری به جلو خم شوید که انگار می خواهید بند کفش تان را ببندید؛ در همین حالت باقی بمانید تا حالت ضعف و سرگیجه برطرف شود.
آیا می توانم از بروز سرگیجه در حاملگی جلوگیری کنم؟
در وهله ی اول برای جلوگیری از بروز سرگیجه:
به آرامی حرکت کنید
زمانی که نشسته اید یا دراز کشیده اید به سرعت از جای تان بلند نشوید چون ممکن است سبب افت فشار خون و برانگیختن سرگیجه شود.
تا می توانید غذاهای مناسب مصرف کنید
طی دوران بارداری یک رژیم غذایی سالم و مشخص داشته باشید که در هر وعده ی غذایی تان ترکیبی از پروتئین و کربوهیدرات های مرکب (نظیر پاستا یا نان با غلات کامل) گنجانده شود و به این شکل سطح قند خون تان ثابت بماند.
به تناوب ولی به میزان کم غذا بخورید
طی روز، وعده های غذایی کوچک و مختصر داشته باشید تا از کاهش قند خون تان جلوگیری شود. همچنین میان وعده هایی سالم به همراه داشته باشید تا در صورت نیاز بتوانید فورا قند خون تان را افزایش دهید. میان وعده ی مناسب می تواند: جعبه ی کوچکی پر از کشمش، یک عدد میوه، یا چند بیسکوئیت نمکی (کراکر) گندم کامل باشد.
مایعات مصرف کنید
به اندازه ی کافی آب مصرف کنید زیرا سرگیجه می تواند یکی از علائم کم آبی بدن هم باشد. روزانه 12 تا 13 لیوان مایعات مصرف کنید؛ اگر هوا گرم است یا ورزش می کنید، سعی کنید که میزان مایعات دریافتی تان را افزایش دهید.
لباس مناسب به تن کنید
در صورت احساس سرگیجه، لباس هایی راحت و گشاد بپوشید و از پوشیدن لباس های تنگ و جذب بدن، مقنعه و کلاه خودداری کنید.
به پشت دراز نکشید
در سه ماهه ی دوم و سوم بارداری، بهتر است که از به پشت خوابیدن اجتناب کنید زیرا رحم در حال بزر شدن است و ممکن است بر سیاهرگ بزرگ (رگ اصلی که خون را از پایین تنه به قلب بر می گرداند) فشار بیاورد. این مسئله ممکن است بر گردش مناسب خوب تاثیر منفی بگذارد و سبب بروز احساس سرگیجه شود.
در معرض هوای آزاد قرار بگیرید
ماندن طولانی مدت در فضای بسته، پر از وسیله و زیادی گرم (مانند اتوبوس، اداره یا مغازه های شلوغ) ممکن است سبب بروز سرگیجه گردد. بنابراین مادامی که هنوز احساس بی حالی و غش ندارید، سعی کنید تا هر یک یا دوساعت، پنج دقیقه در هوای آزاد قدم بزنید؛ این کار کمک می کند تا دیگر علائم بارداری نظیر یبوست و ورم نیز از بین برود.
سرگیجه معمولا چه موقعی از بارداری پایان می یابد؟
سرگیجه هر زمان که آغاز شود به احتمال زیاد تا انتهای بارداری ادامه پیدامی کند. اما پس از تولد نوزاد به تدریج رفع می شود.
چه زمانی باید برای مشکل سرگیجه با پزشک تماس بگیرم؟
گاهی فقر آهن (کم خونی) می تواند منجر به از حال رفتن فرد شود زیرا در این حالت، سلول های خونیِ حامل اکسیژن کاهش می یابند. بنابراین اگر معمولا از حال می روید و غش می کنید در اسرع وقت با پزشک خود تماس بگیرید. برخی از زنان کنجکاو هستند بدانند که آیا سرگیجه می تواند از علائم سقط جنین باشد یا نه. نگران نباشید: سیاهی رفتن چشم و سرگیجه از علائم شایع سقط جنین نیستند.
برای برخی دیگر ممکن است این سوال پیش بیاید که آیا سرگیجه می تواند از علائم پره اکلامپسی یا مسمومیت بارداری (Preeclampsia) باشد یا نه. در این مورد هم، اصلا جای نگرانی نیست. سرگیجه نمی تواند از علائم مسمومیت بارداری باشد؛ حالتی که در آن فشار خون زن باردار به صورتی ناگهانی بالا می رود.
سرگیجه معمولا در اثر مشکلی خلاف این قضیه، یعنی فشار خون پایین بروز می کند. نهایتا اینکه اگر بعد از مصرف دارو و انجام اقدامات اولیه جهت رفع سرگیجه، مشکل تان برطرف نشد، در جلسه ی آتی که با پزشک متخصص خود دارید او را از وضعیت خود مطلع سازید.
منبع: www.whattoexpect.com
مترجم : ملوک دانشمند
