بارداری خارج از رحمی چیست؟

بارداری با یک تخمک بارور شده آغاز می شود که در حالت طبیعی این تخمک به دیواره ی داخلی رحم می چسبد. در بارداری خارج از رحمی، تخمک بارور شده، در جایی غیر از رحم رشد می کند.

بیشتر بارداری های خارج از رحم، درون لوله فالوپ (لوله ی رحمی) که وظیفه ی انتقال تخمک از تخمدان به رحم را بر عهده دارد، اتفاق می افتند. این نوع بارداری، بارداری لوله ای نامیده می شود. ممکن است بارداری خارج از رحم در ناحیه های دیگری از بدن، مانند تخمدان، حفره ی شکمی یا قسمت پایین رحم (گردن رحم) که به واژن متصل است، نیز اتفاق بیفتد.

در حالت طبیعی، بارداری خارج رحمی ادامه نمی یابد، چرا که تخم زناک بارور شده نمی تواند در خارج از رحم به حیات خود ادامه دهد و بافت در حال رشد ممکن است باعث خونریزی شده و حیات مادر را با خطر مواجه سازد.

علایم بارداری خارج از رحمی

در صورت داشتن بارداری خارج از رحم، نتیجه ی آزمایش بارداری مثبت خواهد بود.

این نوع بارداری ممکن است در ابتدا هیچ علایمی نداشته باشد. با این حال، برخی از زنانی که بارداری خارج از رحمی دارند، علایم اولیه ی بارداری مانند نداشتن عادت ماهیانه، حساسیت پستان ها و حالت تهوع را تجربه می کنند. با رشد تخمک لقاح داده شده در مکانی خارج از رحم، این علایم و نشانه ها نیز خود را بیشتر نشان می دهند.

علایم هشدار دهنده در بارداری خارج از رحمی

اغلب، اولین نشانه ی بارداری خارج از رحم، درد در ناحیه ی لگن است. همچنین خونریزی واژینال نیز ممکن است اتفاق بیفتد.

اگر خونریزی مربوط به لوله ی رحم باشد، ممکن است احساس درد شکمی، تمایل شدید به تخلیه ی شکم یا ناراحتی در ناحیه ی لگن داشته باشید. در صورت خونریزی شدید، خون در ناحیه ی لگن و شکم پر شده و در نتیجه در ناحیه ی شانه، احساس درد خواهید کرد. بسته به این که خون در کجای بدن جمع شود و کدام یک از عصب ها آسیب ببینند، ممکن است علایم مختلفی را تجربه کنید.

علایم اورژانسی

اگر تخمک بارور شده به رشد خود در لوله ی رحم ادامه دهد، می تواند باعث پارگی لوله شود. در این حالت، احتمال خونریزی شدید در داخل شکم وجود دارد. این حالت می تواند زندگی فرد را با خطر مواجه سازد و علایم آن عبارتند از سرگیجه های شدید، غش کردن، درد شکمی شدید و شوک (افت فشار خون).

چه موقع باید به پزشک مراجعه کنیم؟

در صورت مشاهده ی هر کدام از علایم بارداری خارج از رحم باید به پزشک مراجعه کنید، این علایم عبارتند از:

• درد شدید شکمی یا لگنی در دوران بارداری
• خونریزی واژینال غیر طبیعی
• سرگیجه های شدید یا غش کردن
• علایم نگران کننده ی دیگر، به خصوص اگر فاکتورهای خطر برای بارداری خارج از رحم را داشته باشید.

علت بارداری خارج از رحمی

بارداری لوله ای که شایع ترین نوع بارداری خارج از رحم است، زمانی اتفاق می افتد که تخمک بارور شده در مسیر حرکت خود به سمت رحم، در لوله ی رحم گیر می کند. علت این امر، التهاب یا معیوب بودن لوله ی رحم است. عدم تعادل هورمونی یا رشد غیر طبیعی تخمک بارور شده نیز ممکن است در این امر نقش داشته باشد.

عوامل خطر ساز و برخی از مواردی که احتمال بارداری خارج از رحم را بیشتر می کنند، عبارتند از:

سابقه ی بارداری خارج از رحمی

اگر سابقه ی بارداری خارج از رحم را داشته باشید، احتمال این که در بارداری های بعدی نیز این اتفاق بیافتد، بیشتر است.

التهاب یا عفونت

عفونت های مقاربتی مانند گونوره یا کلامیدیا، می توانند باعث التهاب لوله ها و سایر ارگان های مجاور شده و خطر بارداری خارج از رحم را افزایش دهند.

درمان های ناباروری

برخی محققان بر این باورند زنانی که باروری آزمایشگاهی (IVF) یا درمان های مشابهی را برای نا باروری داشته اند، احتمال بارداری خارج از رحم در آن ها بیشتر است. خود ناباروری نیز ممکن است خطر بارداری خارج از رحم را افزایش دهد.

جراحی لوله ی رحم

جراحی برای ترمیم لوله ی رحم آسیب دیده یا بسته شده، می تواند خطر بارداری خارج از رحم را افزایش دهد.

روش های جلوگیری از بارداری

برخی از زنان برای جلوگیری از بارداری ناخواسته، از دستگاه IUD استفاده می کنند. شانس بارداری در هنگام استفاده از ای یو دی، بسیار کم است. با این حال، اگر از دستگاه ای یو دی استفاده کرده باشید و باردار شوید، به احتمال زیاد بارداری خارج از رحم خواهید داشت. بستن لوله های رحمی نیز یک روش دایمی برای جلوگیری از بارداری است و اگر پس از بستن لوله های رحمی باردار شوید، احتمال بارداری خارج از رحم زیاد است.

کشیدن سیگار

کشیدن سیگار قبل از بارداری، احتمال بارداری خارج از رحم را افزایش می دهد. هر چه بیشتر سیگار کشیده باشید، این احتمال نیز افزایش می یابد.

عوارض جانبی

بارداری خارج از رحم می تواند باعث پارگی لوله ی رحم شود و اگر به موقع درمان نشود موجب خونریزی های کشنده می شود.

جلوگیری از بارداری خارج از رحمی

هیچ راهی برای جلوگیری از بارداری خارج از رحم وجود ندارد، اما مواردی وجود دارند که می توان با رعایت آن ها خطر بارداری خارج از رحم را کاهش داد. این موارد عبارتند از:

• سلامت جنسی
• استفاده از کاندوم برای اجتناب از عفونت های مقاربتی و کاهش خطر التهاب لگن
• عدم استعمال سیگار و ترک آن قبل از اقدام به بارداری