بیسفنول آ BPA یکی از انواع موادی است که در ساخت وسایل پلاستیکی از آن استفاده می شود.
بیسفنول آ BPA چیست؟
بیسفنول آ BPA ، یک ماده شیمیایی است که برای سختی بیشتر پلاستیک و جلوگیری از نفوذ باکتری ها به مواد غذایی و همچنین برای اجتناب از زنگ زدگی، از چندین دهه قبل در محصولات پلاستیکی پلی کربنات و قوطی های مواد غذایی مبتنی بر رزین اپوکسی، استفاده می شود. اگرچه اطلاعات علمی کمی در رابطه با تاثیرات BPA بر انسان وجود دارد، اما مطالعاتی که بر روی حیوانات انجام پذیرفته است، نشان می دهند که این ماده خطرناک است.
آیا استفاده از شیشه شیر های پلاستیکی شیر برای نوزادان بی خطر است؟
در سال 2012، سازمان غذا و داروی ایالات متحده استفاده از BPA را در تمامی شیشه شیرهای پلاستیکی و لیوان های آبمیوه خوری نوزادان، ممنوع کرد و از همین رو امروزه بیشتر بطری های پلاستیکی مخصوص نوزادان، فاقد BPA هستند.
همچنین در سال های گذشته در بسته بندی شیر خشک، از BPA استفاده می شد که با ممنوع شدن این کار در سال 2013، امروزه از این ماده خطرناک در بسته بندی های شیر خشک استفاده نمی شود.
قرار گرفتن انسان در معرض BPA در سال های اخیر به میزان قابل توجهی کاهش یافته است، اما برخی از گروه های بهداشتی و محیطی بر این باور هستند که باید اقدامات بیشتری برای حذف کامل BPA از زندگی انسان صورت گیرد، چرا که در طیف گسترده ای از محصولات، از جمله در ظروف نگهداری مواد غذایی، ظروف پلاستیکی و در بسته بندی مواد غذایی، هنوز هم از BPA استفاده می شود.
BPA چگونه به داخل غذای نوزاد وارد می شود؟
مواد شیمیایی موجود در شیشه شیر یا ظرف غذاخوری، می تواند به داخل مایعات یا مواد غذایی که با آن در تماس هستند، وارد شود. بنابراین، در صورتی که برای مواد غذایی و نوشیدنی های نوزاد، از ظروف پلی کربنات استفاده شود، ممکن است مقدار اندکی BPA نیز وارد بدن نوزاد بشود.
میزان BPA که از ظرف به داخل مواد غذایی وارد می شود، به میزان گرم شدن ظرف (در داخل ماشین ظرفشویی یا مایکروویو) و دمای مایع یا ماده غذایی بستگی دارد. دمای بالا باعث آزاد شدن BPA بیشتری می شود.
اگرچه استفاده از BPA در شیشه شیر، لیوان های آبمیوه خوری و بسته بندی شیر خشک توسط سازمان غذا و داروی ایالات متحده ممنوع شده، اما این سازمان بر این عقیده است که دیگر محصولات پلی کربنات، بی خطر هستند و سطح BPA در انسان ها بسیار پایین است. با این وجود، برخی از کارشناسان پزشکی، دانشمندان و کارشناسان محیط با این عقیده مخالف هستند.
مطالعاتی که تاثیرات مضر سلامتی BPA را نشان می دهند، بسیار زیاد هستند و شواهد بسیاری وجود دارد که نشان می دهند والدین باید تا حد امکان از قرار گرفتن نوزادان در معرض BPA اجتناب کنند.
BPA چگونه می تواند به بدن آسیب برساند؟
سیستم غدد درون ریز بدن، از غده هایی تشکیل شده است و هورمون هایی که از این غده ها ترشح می شوند باعث تنظیم رشد، متابولیسم و عملکرد و تکامل جنسی فرد می شوند. هنگام مصرف BPA، این ماده ی شیمیایی از هورمون استروژن تقلید می کند (تبدیل به استروژنیک می شود) و تعادل طبیعی سیستم غدد درون ریز را بر هم می زند.
مطالعاتی که بر روی حیوانات انجام گرفته است، نشان می دهند که میزان اندکی از BPA بر هورمون های کنترل تکامل مغز، سیستم تولید مثل و سیستم ایمنی بدن تاثیر می گذارند. آزمایش هایی که بر روی موش های آزمایشگاهی انجام گرفت، نشان داد که قرار گرفتن این موش ها در معرض BPA با افزایش خطر ابتلا به برخی از سرطان ها، کاهش تعداد اسپرم و کاهش باروری، بیش فعالی و همچنین با چاقی، دیابت و بلوغ زودرس همراه بوده است.
آیا پلاستیک های فاقد BPA بی خطر هستند؟
برخی از کارشناسان بر این باورند که والدین می توانند با اطمینان خاطر ازشیشه شیرهایی که برچسب “فاقد بی پی ای” یا “BPA-free” دارند، استفاده کنند. اما با این حال، برخی دیگر توصیه می کنند که در صورت امکان والدین از بطری های پلاستیکی استفاده نکنند، چرا که مواد شیمیایی مضر موجود در هر نوع پلاستیک و حتی در پلاستیک هایی که حاوی BPA نیستند، می تواند به داخل مواد غذایی و نوشیدنی ها وارد شوند.
در سال 2011، مقاله ای منتشر شد که در آن تعداد 500 محصول پلاستیکی که برای نگهداری غذا از آنها استفاده می شود، از جمله شیشه شیر را مورد تجزیه و تحلیل قرار داده بودند. نتایج نشان داد که تقریبا تمام این محصولات، مواد شیمیایی شبیه استروژن را آزاد می کنند که فعالیت هورمون ها را در داخل بدن مختل می کنند و جالب است که در برخی موارد، مواد شیمیایی که از محصولات فاقد BPA آزاد می شوند، بسیار مخرب تر از مواد شیمیایی هستند که از محصولات حاوی BPA آزاد می شوند.
BPA تنها ماده ی شیمیایی خطرناک در محصولات پلاستیکی نیست. یک تکه پلاستیک ممکن است حاوی 5 تا 30 ماده شیمیایی باشد و یک وسیله ی پلاستیکی که دارای چندین بخش است (مانند شیشه شیر نوزاد) ممکن است حاوی بیش از 100 ماده شیمیایی باشد. هنگامی که غذای خود را در داخل مایکروویو گرم می کنید، حتی یک ورقه ی نازک پلاستیکی می تواند مواد شیمیایی را به داخل غذای شما وارد کند.
بسته بندی ها و ظروف پلاستیکی غذا، اجزای بسیاری دارند که بیشتر آن ها دارای اثرات استروژنی هستند. BPA یکی از قوی ترین مواد افزودنی است و بهتر است والدین از پلاستیک های پلی کربنات که حاوی BPA هستند، دوری کرده و در استفاده از دیگر ظروف پلاستیکی نیز احتیاط کنند.
از قرار دادن ظروف پلاستیکی در داخل فر یا مایکروویو اجتناب کنید، چرا که پلاستیک گرما دیده ترکیبات استروژنیک را آزاد می کند. در صورتی که شیر خشک نوزادتان را با آب جوشیده آماده می کنید، حتما قبل از ریختن آب در داخل بطری یا لیوان آبمیوه خوری آن را خنک کنید.
آیا BPA در محصولات دیگر نیز وجود دارد؟
بله. BPA در کالاهای پلاستیکی دیگری مانند اسباب بازی ها، سیلانت دندان و بطری های آب معدنی و همچنین در قوطی های کنسرو وجود دارد.
BPA در وسایل الکترونیکی، لنز های عینک، تجهیزات پزشکی و در روکش کاغذ رسید دستگاه خودپرداز نیز یافت می شود، اما دانشمندان بر این باور هستند که در حال حاضر ورود BPA به بدن از طریق مواد خوراکی، اصلی ترین نگرانی در رابطه با نوزادان است.
چگونه می توان نوزادان را از قرار گرفتن در معرض BPA محافظت کرد؟
در حالی که همه ی افراد همواره در معرض سطح اندکی از مواد شیمیایی بی شمار از جمله BPA قرار دارند، اما اقداماتی وجود دارند که می توانیم برای اجتناب از برخی از این مواد انجام دهیم. یک اصل کلی و خوب در این رابطه وجود دارد که طبق این اصل، باید از قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی غیر ضروری در داخل غذا و آب اجتناب کنیم و گزینه های را انتخاب کنیم که قرار گرفتن در معرض این مواد را به حداقل برساند.
در رابطه با نوزادان، شیشه شیر مهم ترین منبع برای وارد شدن BPA و سایر مواد شیمیایی به بدن او است. در ادامه مواردی را بیان می کنیم که با رعایت آن ها می توانید محافظت بیشتری را از نوزاد خود در مقابل مواد شیمیایی مضر به عمل آورید.
در صورت امکان سعی کنید نوزاد شما از شیر مادر تغذیه کند. با این کار از ورود مواد شیمیایی به بدن نوزاد از طریق شیشه شیر جلوگیری خواهید کرد. در صورتی که امکان تغذیه ی نوزاد با شیر مادر وجود ندارد، از راهنمایی هایی که در ادامه بیان می شود، برای انتخاب شیشه شیر استفاده کنید.
اگر از شیشه برای دادن شیر به نوزاد استفاده می کنید، از شیشه های پلاستیکی اجتناب کرده و شیشه های شیشه ای یا استیل را انتخاب کنید.
در صورتی که از شیشه های پلاستیکی استفاده می کنید، از پلاستیک هایی با کدهای بازیافت 3، 6 و 7 اجتناب کنید. برای تمیز کردن، از شیشه شورها و اسفنج های غیر ساینده استفاده کنید و شیشه ها را با آب گرم و صابون بشویید و به خوبی آب بکشید.
برای گرم کردن شیشه هایی که حاوی شیر خشک یا شیر مادر هستند، شیشه را داخل کاسه ای پر از آب گرم قرار دهید یا شیشه را زیر آب گرم بگیرید.
شیشه شیر ها و لیوان های آبمیوه خوری که کدر شده باشند یا خراشیده یا ترک خورده باشند را دور بیندازید. مواد شیمیایی از بطری های کهنه راحت تر نشت می کنند.
چگونه می توان از خانواده خود در برابر مواد شیمیایی مضر محافظت کرد؟
در ادامه نکاتی را بیان می کنیم که با رعایت آن ها می توانید میزان قرار گرفتن خانواده ی خود را در معرض BPA و سایر مواد شیمیایی کاهش دهید:
تا حد امکان از بسته بندی های پلاستیکی و همچنین ظروف پلاستیکی استفاده نکنید.
ظروف پلاستیکی را در داخل مایکروویو یا ماشین ظرفشویی قرار ندهید و از مواد شوینده ی قوی برای شستشوی این ظروف استفاده نکنید. گرمای زیاد و پاک کننده های ساینده به پلاستیک آسیب می زنند و همین امر باعث آزاد شدن مواد شیمیایی مضر می شود.
برای پوشاندن غذا در هنگام گرم کردن آن در داخل مایکروویو، به جای پلاستیک، از حوله ی کاغذی یا بشقاب سرامیکی استفاده کنید.
هنگام خرید ظروف پلاستیکی، انتهای ظرف را بررسی کنید و از خرید ظروفی که کد بازیافت های زیر را دارند، اجتناب کنید، مگر این که دارای برچسب “biobased”” یا “greenware” باشند:
3: ممکن است حاوی فتالات با
6: ممکن است حاوی نوروتوکسین استایرن باشد.
7: ممکن است حاوی BPA باشد.
از منابع غذایی مختلف مصرف کنید و به غذاهای کنسروی اعتماد نکنید. (بیشتر قوطی های کنسرو دارای پوشش BPA هستند.)