به روشی که پس از آمیزش جنسی محافظت نشده یا مشکوک، از بارداری جلوگیری می کند پیشگیری اضطراری از بارداری (EC) می گویند. این روش نمی تواند از فرد در برابر بیماری های مقاربتی (STIs) محافظت کند.
پیشگیری اضطراری از بارداری با قرص
قرص های پیشگیری اضطراری ECP رایج ترین روش جلوگیری از بارداری هستند. نوعی از این قرص ها حاوی هورمون لوونورژسترل (نوعی پروژستین) است. این قرص در داروخانه ها بدون نیاز به نسخه پزشک در دسترس زنان و مردان 17 سال به بالا قرار دارد. قرص های ECP با عنوان قرص های Plan B One-step ،Next Choice One Dose ،Next Choice و لوونورژسترول به فروش می رسند.
نوع دیگر از قرص‌های پیشگیری اضطراری الا (استات اولتریستال) نامیده می‌شود و برای دریافت آن نسخه پزشک نیاز است. قرص الا تا 5 روز بعد از رابطه جنسی محافظت نشده در پیشگیری از بارداری بسیار موثر است. این قرص همچنین عوارض جانبی کمتری نسبت به سایر ECP ها دارد.
اگر این قرص ها دردسترس نبودند می توان از قرص های ضد بارداری به عنوان قرص اورژانسی استفاده کرد، اما برای اثرگذاری آن در جلوگیری از بارداری باید بیش از یک قرص از آن در یک دوز مصرف شود. تعداد مصرف این قرص ها به مارک آن بستگی دارد، هرچند تاثیر این قرص ها در جلوگیری از بارداری نسبت به ECP ها کمتر و عوارض جانبی آن ها بیشتر می باشد.
از طرف دیگر درصورت تمایل به پیشگیری از بارداری اضطراری طولانی مدت، می توان از آی.یو.دی (ParaGard) مسی استفاده کرد. IUD به عنوان کارآمدترین شیوه برای پیشگیری اضطراری از بارداری مورد استفاده قرار می گیرد. آی.یو.دی هورمونی که با عنوان میرنا شناخته می شود و روش مناسبی برای پیشگیری از بارداری نیست.
اثربخشی قرص پیشگیری از بارداری چگونه است؟
ECP ها قرص های هورمونی هستند که می توانند با انسداد موقتی تخمک گذاری، تداخل در روند لقاح و با کاهش ضخامت لایه رحم از کاشت تخمک بارورجلوگیری کنند و درنتیجه مانع از بارداری شوند.
تخمک بارور طی مدت تقریبی پنج روز در جای خود قرار می گیرد، اگر پس از جایگزینی تخمک لقاح یافته اقدام به خوردن قرص کرد، اختلالی در بارداری ایجاد نمی شود و هیچ مدرکی مبنی بر تاثیر مصرف قرص های ECP و آسیب بر جنین درحال رشد گزارش نشده است.
قرص های پیشگیری از بارداری مانند داروهای RU-486 یا میزوپرستول ( که در اروپا به آن “قرص سقط جنین” می گویند) که برای اتمام بارداری استفاده می شوند، نیستند.
اگر بعد از مصرف قرص ECP دوباره رابطه جنسی محافظت نشده داشته باشید، دیگر قرص مانع از بارداری شما نمی شود. در حقیقت، به دلیل تاخیر در روند تخمک گذاری ممکن است شما درست بعد از مصرف ECP باردار شوید و باید از روش دیگری برای جلوگیری از بارداری استفاده کرد.
چه زمانی می توانم از قرص های پیشگیری از بارداری استفاده کنم؟
مصرف قرص های پیشگیری از بارداری احتمال بارداری را درصورت داشتن آمیزش جنسی بدون محافظت و جلوگیری ناموفق یا نادرست از بارداری، به میزان قابل توجهی کاهش می دهد. هر چه قدر سریع تر این قرص مصرف شود تاثیر بیشتری خواهد داشت. اگر تصمیم به بارداری ندارید و شرایط زیر برای تان پیش آمد می توانید از قرص های پیشگیری اضطراری از بارداری استفاده کنید:
- کاندوم مرد پاره شده، بیرون آمده یا نشتی پیدا کرده و در واژن انزال شده است.
- کاندوم زنانه درمدت کمی پس از آمیزش جنسی جا به جا شده یا همسر در واژن زن انزال شده و شما کاندوم را سریع بعد از مقاربت برداشته اید.
- روز قبل از آمیزش فراموش کرده باشید دوز قرص ضد بارداری را مصرف کنید یا حلقه و چسب ضد بارداری را نادرست استفاده کرده اید (برای نمونه فراموش کرده اید چسب ضدبارداری را عوض کنید).
- قرص ضدبارداری را مصرف نکرده اید یا دیرتر از موعدش مصرف کرده اید.
- روش های آگاهی از باروری را برای کنترل بارداری به کار گرفته اید و متوجه می شوید در محاسبه چرخه قاعدگی دچار اشتباه شده اید و در دوران باروری نزدیکی بدون جلوگیری داشته اید.
- جلوگیری طبیعی داشته اید و همسر شما آلت تناسلی اش را دیر از واژن درآورده و داخل آن انزال شده است.
- رابطه جنسی بدون جلوگیری داشته اید.
قرص های ضد بارداری اورژانسی چقدر مؤثر هستند؟
قرص‌های پیشگیری از بارداری پروژستین درصورت مصرف در فاصله 72 ساعت(سه روز) بعد از آمیزش جنسی محافظت نشده 88 درصد احتمال بارداری را کاهش می دهند.همچنین قرص های ضد بارداری ترکیبی (استروژن و پروژستین) درصورت مصرف درطول 72 ساعت، احتمال بارداری را تا 75 درصد کاهش می دهند.
به عبارت دیگر اگر 100 زن در طول هفته دوم یا سوم سیکل ماهیانه یک بار رابطه جنسی محافظت نشده داشته باشند و از روش های پیشگیری از بارداری اضطراری استفاده نکرده باشند، حدود هشت نفر از آن ها باردار می شوند. اگر همه زن ها فقط قرص پیشگیری از بارداری پروژستین مصرف کرده باشند، فقط یک نفرشان باردار می شود و اگر از قرص های ضدبارداری ترکیبی برای پیشگیری اضطراری استفاده کنند، دو نفر از آن ها باردار می شود.
هرچه این قرص ها سریع تر پس از رابطه جنسی محافظت نشده مصرف شوند، اثرشان بیشتر خواهد بود. در واقع تا 120 ساعت (پنج روز) بعد از داشتن نزدیکی می‌توان از آن ها استفاده کرد.
به خاطر داشته باشید اگرچه قرص های ECP با مصرف به موقع در جلوگیری از بارداری بسیارمؤثرهستند، اما تاثیر آن ها به اندازه ی مصرف منظم قرص های ضدبارداری،چسب، حلقه، آمپول ضدبارداری، IUD یا حتی کاندوم نیست.
حتی اگر شما بعد از هر نزدیکی ECP های پروژستین را به طور صحیح (به موقع و با دوز مناسب) استفاده کرده باشید، تاثیر آن در پیشگیری از بارداری فقط 80 درصد است. به عبارت دیگر، اگر 100 زن بعد ازهر مقاربت فقط ECP های پروژستین مصرف کنند، 20 نفر از آن ها طی یک سال باردار می شوند.
افزون بر این، در صورت داشتن رابطه جنسی محافظت نشده دوباره پس از مصرف قرص های پیشگیری از بارداری اورژانسی، احتمال بارداری فرد کاهش نمی یابد (مگر این که یک دوز دیگر قرص مصرف شود). بنابراین مصرف قرص ها باید مرتب و صحیح انجام شود. درصورتی که از روش جلوگیری تان راضی نیستید با پزشک زنان درباره انتخاب جایگزین برای آن مشورت کنید و تا فرا رسیدن نوبت دکترتان برای جلوگیری از کاندوم استفاده کنید.
استفاده از IUD مسی برای جلوگیری اورژانسی از بارداری چقدر مؤثر است؟
در صورتی که تا پنج روز از رابطه جنسی محافظت نشده از آی.یو.دی مسی استفاده شود، 99 درصد احتمال بارداری کاهش می یابد. آی.یو.دی مسی روشی موثر در پیشگیری اضطراری از بارداری است و تا زمان استفاده از آن از بارداری به طرز عالی جلوگیری می شود، با این وجود همه زنان قادر به استفاده از IUD نیستند.
برای مطالعه ی مقاله کامل در خصوص روش استفاده از قرص اورژانسی جلوگیری از بارداری روی لینک رنگی کلیک کنید.
مترجم: محدثه محمدی
