زردی نوزاد یکی از مشکلاتی است که در اوایل تولد موجب زرد شدن پوست و چشم های نوزادان می شود. زردی نوزاد به دلیل وجود مقداری بیشتری از بیلیروبین در خون نوزاد است، یک رنگدانه زرد رنگ از گلبول های قرمز.
زردی نوزادان بیماری شایعی است، به خصوص در نوزادانی که پیش از هفته 38 به دنیا می آیند و برخی نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می کنند. دلیل زردی، عدم رشد کامل کبد نوزاد است، کبد او توانایی حل بیلی روبین را ندارد. در برخی موارد، یک بیماری نیز می تواند دلیل زردی باشد.
در بیشتر موارد درمان زردی نوزاد خیلی ضروری نیست و بیشتر آنهایی که نیاز به درمان دارند نیز قابل بهبودی کامل هستند. اگر عوارض این بیماری نادر است، اما سطح بالای بیلی بیرون و زردی درمان نشده، موجب آسیب مغزی می شود.
علائم زردی نوزاد
زردی پوست و سفیدی تخم چشم از نشانه های زردی نوزادان در حدود 2 تا 5 روز بعد از تولد است.
در نور طبیعی روز، به آرامی روی پیشانی یا بینی نوزاد را فشار دهید. اگر پوست او به نظرتان زرد رنگ بود، احتمال دارد که او زردی خفیفی داشته باشد. اگر پوست پس از چند ثانیه به رنگ طبیعی خود در بیاید، یعنی نوزاد زردی ندارد.
چه وقت باید نوزاد را به دکتر ببریم؟
بیشتر بیمارستان ها، پیش از ترخیص، نوزادان را بررسی می کنند. به طور معمول هر 8 تا 12 ساعت، زردی نوزاد چک می شود.
نوزاد باید بین روزهای سوم تا هفتم که زمان بالا رفتن سطح بیلی روبین است، بررسی شود. اگر نوزاد شما کمتر از 72 ساعت پس از تولد؛ از بیمارستان مرخص شد، حتما پس از دو روز او را برای ویزیت نزد پزشک ببرید.
نشانه هایی که در صورت بروز باید به سرعت نوزاد را نزد پزشک ببرید:
- پوست نوزاد زردتر شد.
- شکم، بازوها یا پاهای نوزاد زرد شد.
- تخم چشم های نوزاد، زرد شد.
- به نظر برسد نوزاد بی قرار و بیمار است یا بیدار شدن برای او سخت است.
- نوزاد وزن نمی گیرد یا ضعیف به نظر می رسد.
- زیاد گریه می کند.
- زردی بیش از سه هفته طول بکشد.
- علائم و نشانه های دیگری در او بروز کند.
دلایل زردی نوزادان
بالا بودن سطح بیلی بیرون که دلیل اصلی زردی است. بیلی بیرون، که مسئول رنگ زرد است؛ قسمت طبیعی رنگدانه ای است که از شکست گلبول های قرمز استفاده شده، آزاد می شود.
به طور طبیعی، کبد بیلی بیرون را از خون فیلتر می کند و آن را به داخل روده منتقل می کند. کبد نوزاد به دلیل اینکه رشد کاملی را ندارد، اغلب نمی تواند تا بیلی بیرون را منتقل کند. زردی به این دلایل، زردی فیزیولوژیک نامیده می شود و معمولا 2 تا 3 روز پس از تولد ظاهر می شود.
دلایلی دیگری نیز، ممکن است سبب زردی نوزادان شود که در این شرایط، زردی زودتر از زمان زردی فیزیولوژیکی نشان داده می شود. این دلایل شامل موارد زیر است:
- خونریزی داخلی
- عفونت در خون نوزاد
- دیگر عفونت های باکتریایی یا ویروسی
- ناسازگاری بین خون مادر و نوزاد
- عملکرد بد کبد
- کمبود آنزیم
- اختلال در گلبول قرمز نوزاد
عوامل خطرساز
زایمان زودرس: اگر نوزاد پیش از هفته 38 به دنیا بیاید، ممکن است کبد او توانایی انتقال بیلی بیرون را نداشته باشد. همچنین شاید کمتر شیر بخورد و فعالیت روده ی او کاهش پیدا کند که این سبب کاهش دفع بیلی بیرون از مدفوع می شود.
کبود شدن هنگام تولد: این موضوع سبب می شود تا میزان تخریب و شکست گلبول های قرمز خون بیشتر شده و احتمال زردی بالا رود.
گروه خونی: اگر خون مادر با نوزاد او متفاوت باشد، احتمال دارد نوزاد از طریق جفت، پادتن هایی را دریافت کند که سبب می شود سلول های خونی او سریع تر شکسته شوند.
شیردهی: نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می شوند، به خصوص نوزادانی که دچار مشکل شیردهی هستند تا شیر کافی نمی خورند، بیشتر در معرض خطر زردی قرار دارند. با این حال، هنوز هم متخصصان توصیه می کنند که مزایا و فواید شیردهی بسیار است. از میزان شیری که نوزاد می خورد اطمینان حاصل کنید تا بدن نوزاد دچار کم آبی و کمبود غذا نشود.
عوارض جانبی زردی شدید و درمان نشده
سطح بالایی از بیلی بیرون که سبب ایجاد زردی شدید می شود، اگر درمان نشود، شاید موجب عوارض جدی می شود.
آنسفالوپاتی حاد
بیلی بیرون برای سلول های مغز سمی است. اگر نوزاد مبتلا به زردی شدید باشد، خطر انتقال بیلی بیرون به مغز وجود دارد که وضعیت آنسفالوپاتی حاد را موجب می شود. درمان سریع می تواند از این وضعیت جلوگیری کند.
علائمی که می تواند نشان دهنده این مشکل باشد شامل این موارد است: بی خوابی یا مشکل بیدار شدن؛ گریه زیاد؛ سوء تغذیه؛ تب، استفراغ و حالت بد گردن و بدن.
سندروم كرنيكتروس
در صورتی که مشکل آنسفالوپاتی حاد درمان نشود؛ سندروم كرنيكتروس به وجود می آید که در نتیجه ممکن است کودک دچار این مشکلات شود: حرکات غیر قابل کنترل و غیر ارادی (فلج مغزی)، از دست دادن شنوایی، نگاه دائمی و خیره به بالا و رشد نامناسب مینای دندان.
پیشگیری از زردی نوزادان
بهترین راه برای جلوگیری از این مساله، تغذیه مناسب است. نوزادان باید در روزهای اول زندگی شان، روزانه 8 تا 12 بار شیر بخورند. میزان شیر دریافتی باید در هر 3-2 ساعت یکبار، حدود 30 تا 60 میلی لیتر باشد.
منبع: www.mayoclinic.org
