هفته بیستم بارداری سومین هفته از ماه پنجم بارداری است. حالا دیگر، در واقع نیمی از دوران بارداری طبیعی سپری شده است.
در حالیکه بچه مدام بزرگتر می شود، هنوز در رحم تان فضای خالی برای رشد بیشتر او باقی مانده و به همین دلیل جنین مدام در حالت تکان خوردن و چرخیدن است (و شما می توانید تکان های بچه را که مثل حرکات ایروبیک است، احساس کنید!).
جنین در هفته بیستم بارداری
رشد جنین همچنان ادامه دارد و قد و وزن او در حال افزایش است. در هفته ی بیستم، وزن جنین به حدود 280 تا 500 گرم رسیده و طول قد او حدود 17 تا 20 سانتی متر می رسد.
رشد جنین به عوامل مختلفی بستگی دارد، بنابراین ممکن است برخی سریع رشد کنند و سرعت رشد برخی دیگر کندتر باشد. طول قد یا وزن نوزاد در هنگام تولد اهمیت چندانی ندارد و تمام اندام ها با یک سرعت رشد می کنند.
جنسیت جنین در هفته بیستم بارداری
کنجکاو هستید بدانید که بچه ی درون شکم تان که اندازه ی طالبی شده است، دختر است یا پسر؟ در سونوگرافی این هفته می توانید جواب سوال تان را بگیرید. اگرچه بخش خارجی دستگاه تناسلی جنین دختر یا پسر هنوز جای رشد دارد اما در سونوگرافی سه ماهه ی دوم، یا همان اسکن آناتومی که بین هفته ی 18 تا 22 انجام می گیرد، می توانید جنسیت بچه را متوجه شوید. همچنین می توانید بقیه ی اعضای بدن بچه را نیز ببینید و با اندازه گیری هایی که از جنین صورت می گیرد می توانید از روند نرمال رشد او اطمینان حاصل کنید.
در این سونوگرافی که از سونوگرافی های معمول و همیشگی تان طولانی تر است، پزشک می تواند جنین را به خوبی معاینه و اتفاقات شگفت انگیزی که درون رحم در جریان است را بررسی کند.
اگر جنین پسر باشد، بیضه هایش به زودی ظاهر می شوند؛ اما بیضه های فعلا درون شکم و در انتظار اتمام رشد کیسه های بیضه است تا طی چند هفتۀ آینده بتوانند سر جای خودشان قرار بگرند.
هفته بیستم ماه چندم بارداری محسوب می شود؟
در هفته 20، در ماه پنجم بارداری تان قرار دارید. فقط 4 ماه دیگر باقی مانده است!
بدن مادر در هفته بیستم بارداری
رحم اکنون تا ناف کشیده شده است. با بزرگ شدن جنین، ممکن است ناف تو رفته ی شما، به یک ناف بیرون زده تبدیل شود و این امر در برخی زنان با درد نیز همراه است. کم کم یک خط تیره از زیر ناف تا پایین شکم ظاهر می شود که به این خط، لینا نیگرا گفته می شود و جالب این است که هیچ دلیل پزشکی نیز برای به وجود آمدن این خط وجود ندارد.
با رشد جنین و کم تر شدن فضای داخل رحم برای او، حرکات جنین به راحتی احساس می شود. به زودی جنین شروع به لگد زدن می کند که در برخی موارد این لگدها می توانند برای مادر دردناک باشند.
به احتمال زیاد اشتهای تان افزایش یافته است و برآمدگی شکم تان به اندازه ای شده است که بارداری تان را مشخص کند و حالا وقت آن رسیده که لباس های زیبای بارداری که برآمدگی شکم تان را مشخص تر می سازد به تن کنید. همچنین در این هفته به تدریج لگدهای بچه را احساس خواهید کرد و وجود بچه برای تان ملموس تر نیز می شود!
اما باید توجه داشته باشید که اندازه ی برآمدگی شکم هر کس می تواند متفاوت از دیگری باشد، بنابراین برای بزرگی یا کوچکی شکم خودتان را نگران نکنید. لازم است بدانید که سایز و حالت فیزیکی بدن، اینکه بارداری اول یا دوم تان باشد و نیز عوامل ژنتیکی بر حالت و اندازه ی شکم در طول بارداری اثر دارد.
مثل همیشه، توصیه می کنیم که اگر واقعا در مورد اندازه شکم تان نگران هستید، با پزشک خود مشورت کنید. اما اضطراب نداشته باشید زیرا تمام برآمدگی های شکم، چه بزرگ و چه کوچک، نرمال و زیبا است.
رشد مو و ناخن در بارداری
ممکن است متوجه شوید که ناخن های تان محکم تر، رشد موهای تان سریع تر از معمول و موهای تان ضخیم تر و پرتر شده است. این مسئله را مدیون هورمون های بارداری هستید که جریان خون را در بدن تان تحریک می کند و در نتیجه مواد مغذی بیشتری به سلول های مو و ناخن می رسد.
اما حتی اگر ناخن های تان بلند شده ممکن است خشک و شکننده نیز شده باشند. همچنین بهتر است که زیاد به شکل زیبای موهای تان دلبسته نشوید، چون پس از زایمان و برگشتن اوضاع به حالت سابق، ریزش موهای تان که اکنون متوقف شده است دوباره شروع می شود.
افزایش اشتها در بارداری
همیشه احساس گرسنگی دارید؟ حالا که هفته های حالت تهوع و دلزدگی از غذا را پشت سر گذاشته اید، بدن تان آمادگی دارد تا نخوردن های گذشته را جبران کند- بیخیال کراکر (بیسکویت نمکی) شود و چهار وعده ی غذایی در روز داشته باشد!
اما قبل از اینکه سراغ وعده غذایی سنگین ظهرتان بروید، شاید بهتر باشد که به یک نکته توجه کنید:
بهتر است همان رویکردی که طی ماه های اول بارداری به غذا داشتید، یعنی به دلیل حالت تهوع های صبحگاهی مجبور بودید که طی روز، تعداد وعده های غذایی زیاد ولی کم حجم مصرف کنید را همچنان ادامه دهید.
این روش غذا خوردن نه تنها به کاهش مشکلات گوارشی سه ماهه ی دوم بارداری نظیر سوزش معده و سوء هاضمه کمک می کند بلکه سبب می شود تا کالری مورد نیاز بچه به طور ثابت و منظم تامین گردد.
در واقع، پژوهش ها نشان می دهد که احتمال به پایان رساندن کامل دوره بارداری در زنانی که طی روز حداقل پنج وعده غذایی کوچک و میان وعده مصرف می کنند، بیشتر است. پس هنگامی که گرسنگی ناشی از بارداری به سراغ تان می آید، با وعده های غذایی کوچک و سبک با آن مقابله کنید.
مراقبت های پزشکی در هفته بیستم بارداری
مهم ترین کار برای یک زن باردار در هفته ی بیستم بارداری، انجام سونوگرافی است. هفته ی بیستم زمان مناسبی برای بررسی ناهنجاری های جنینی و اندازه گیری میزان رشد جنین است و به همین دلیل برخی از والدین انجام سونوگرافی برای تعیین جنسیت جنین را تا هفته ی بیستم به تاخیر می اندازند.
امکان دارد انجام سونوگرافی آناتومیک تا یک ساعت هم طول بکشد و این می تواند برای زنان باردار بسیار سخت باشد، چرا که تخلیه مثانه قبل از انجام آزمایش، ممنوع است. در طول معاینه می توانید از تکنسین سونوگرافی در رابطه با امکان تخلیه مثانه سوال کنید.
نشانه های هشدار دهنده در بارداری را اینجا بخوانید.
علائم و نشانه های هفته بیستم بارداری
نصف راه را پشت سر گذاشته اید! حال که در میانه بارداری تان قرار دارید (20 هفته گذشته و 20 هفته دیگر باقیمانده است)، با احساس تکان های بچه و دیدن لبخندی که روی صورت اطرافیان با دیدن برآمدگی شکم تان شکل می گیرد، بارداری و بچه دار شدن برای تان ملموس تر شده است.
سوزش معده و سوء هاضمه بارداری
اگر دنبال روشی ساده برای مقابله با سوزش معده هستید، توصیه می کنیم بعد از غذا، آدامس بدون قند بجوید. بزاق دهان که در اثر جویدن آدامس زیادتر ترشح می شود اسیدهای معده را خنثی و به برگشت مایعات به درون معده کمک می کند.
سردرد موقت در بارداری
وقتی دمای بدن تان بالا می رود، وقتی در فضاهای بسته ی شلوغ و بدون پنجره هستید یا زمانی که زیر نور مهتابی قرار دارید، سر درد می گیرید؟ سعی کنید که طی روز چندین بار بیرون بروید و هوای تازه استنشاق کنید. همچنین لباس های سبک بپوشید تا زیاد گرم تان نشود؛ گرما می تواند منجر به بروز سردرد شود.
ضعف و سرگیجه
اتاق های شلوغ و گرم نه تنها می تواند سبب سردرد شود بلکه منجر به ضعف و سرگیجه نیز می شود؛ به خصوص وقتی دمای بدن در اثر بارداری به خودی خود بالا رفته است. باز هم توصیه می کنیم که روزانه چندین بار به خودتان استراحت بدهید و برای هواخوری بیرون بروید؛ لباس های گشاد بپوشید تا بدن تان خنک بماند.
گرفتگی عضلات پا
متخصصین هنوز دلیل گرفتگی عضلات پا در بارداری را نمی دانند، اما یکی از نظریات موجود مبتنی بر این است که در اثر افزایش وزن و ورم بدن، رگ ها پا فشرده می شوند و در نتیجه گرفتگی عضلات روی می دهد. هر گاه می توانید پاهای خود را بالا نگه دارید تا خون در بدن تان راحت تر جریان یابد و نیز مایعات فراوان بنوشید تا به این طریق گرفتگی عضلات پا را به حداقل برسانید.
ادم (ورم پا و مچ پا)
اگر آب جمع شده درون مچ پا و پاهای تان باعث بروز درد شده است، هنگام بیرون رفتن از منزل کفش راحت (تنگ نباشد!) و در منزل دمپایی بپوشید. همچنین از پوشیدن جوراب یا جوراب شلواری های تنگ خودداری کنید زیرا ممکن است جریان خون را در بدن مختل سازد؛ به یاد داشته باشید که برای کاهش ورم پاها، خون و تمام مایعات باید به راحتی در بدن تان جریان داشته باشد.
بیرون زدن ناف در هفته بیستم بارداری
ممکن است با بزرگ شدن رحم و فشاری که بر شکم وارد می سازد، ناف تان که همیشه داخل بوده است، بیرون بزند. اگر این حالت جدید را دوست ندارید، نگران نباشید چون پس از زایمان، ناف به حالت قبلی خودش باز می گردد.
نقش پدر
معمولا از هفته ی بیستم بارداری می توان در کلاس های آمادگی برای زایمان شرکت کرد. برخی از این کلاس ها برای زنان باردار طراحی شده اند ولی برخی دیگر مخصوص فرزندان بزرگتر خانواده است. در این کلاس ها آموزش های لازم درباره ی بارداری، ساختار بدن زنان، زایمان و مراقبت از کودک به افراد داده می شود.
نکات هفته بیستم بارداری
بارداری چند قلو معمولا چند هفته زودتر از بارداری تک قلو خاتمه می یابد. مادرانی که دو یا چند قلو باردار هستند باید زودتر از بقیه، در کلاس های آمادگی برای زایمان شرکت کنند، مگر این که پزشک دستور استراحت مطلق برای آنها داده باشد.
از هفته بیستم بارداری تا زمان تولد نوزاد، مادرانی که چندقلو باردار هستند نسبت به مادرانی که تک قلو باردار هستند، دوران سخت تری را سپری خواهند کرد.
جنسیت بچه را می دانید؟
اگر نمی خواهید که برای دانستن جنسیت بچه تا زمان تولد منتظر بمانید، حالا زمان مناسبی است چون پزشک یا متخصص سونوگرافی می تواند پاسخ سوال تان را بدهد.
مطمئن نیستید که می خواهید جنسیت بچه را بدانید یا نه؟ یادتان باشد که در این خصوص تصمیم درست یا غلط وجود ندارد؛ این یک تصمیم کاملا شخصی است و به شما و همسرتان بستگی دارد. همچنین به یاد داشته باشید که حتی اگر طی سونوگرافی جنسیت بچه را بفهمید باز هم این احتمال وجود دارد که متخصص سونوگرافی اشتباه کرده باشد؛ پس حداقل کمی خودتان را برای غافلگیری های احتمالی آماده کنید!
منتظر تکان های بچه باشید
اولین بارداری تان است؟ احتمالا از هفته 18 متوجه اولین تکان های بچه شده اید. حواس تان را خوب جمع کنید چون ممکن است که حرکت های کوچک بچه را با دلهره، نفخ یا قار و قور شکم تان اشتباه بگیرید.
حرکات کششی متعادل انجام دهید
یکی از عوارض جانبی بارداری کشیدگی عضلات و شل شدن رباط ها است که این یعنی احتمال آسیب دیدگی نیز در آن ها بالاتر می رود. بنابراین هنگام ورزش کردن این مسئله را در خاطر داشته باشید و حرکات کششی سنگین انجام ندهید. اگر هنگام انجام یک حرکت ورزشی احساس درد دارید، دیگر آن را انجام ندهید. و حتی اگر درد هم ندارید، الان زمان مناسبی برای انجام حرکات سنگین و 180 درجه زدن نیست!
اگر برای انجام کارهای تان مدت زمان زیادی می نشینید یا سر پا می ایستید، بدن تان خشک می شود. پس هر یک ساعت، 5 تا 10 دقیقه به خودتان استراحت بدهید تا انتهای راهرو قدم بزنید، در صورت نیاز به دست شویی بروید، یا بایستید و چند تمرین کششی انجام بدهید؛ تا هنوز می توانید پنجه های پای تان را ببینید، خم شوید و دست تان را به نوک پنجۀ پا برسانید!
وقتی در منزل روی مبل لم داده اید نیز همین کارها را انجام بدهید. بعد از نشستن طولانی روی صندلی، این حرکت را انجام دهید تا خون درون بدن تان جریان پیدا کند: پاهای تان را صاف به جلو بکشید، مچ پا را خم و انگشتان پا را تکان دهید و در همین حین، چند نفس عمیق بکشید. همچنین فراموش نکنید که گاهی گردن تان را نیز به اطراف خم کنید.
غذاهای سالم مصرف کنید
البته که باید بزرگ شدن شکم تان را با خوشحالی بپذیرید و به آن چند کیلویی که به وزن تان اضافه شده به چشم نشانه ی شگفت انگیز معجزه ای که درون تان در حال رشد است، نگاه کنید. اما این حرف به این معنی نیست که می توانید هر چقدر که دل تان می خواهد از هر چیزی که می خواهید بخورید. بله، درست است که بستنی میوه ای حاوی کلسیم است اما منابع بهتری هم برای دریافت کلسیم وجود دارد.
در این برحه از بارداری تان، باید هر هفته حدود نیم کیلوگرم وزن تان افزایش یابد؛ البته با توجه به توصیه ی پزشک متخصص تان، ممکن است که اضافه وزن ایده ال تان کمی بیشتر یا کمتر از این میزان باشد. سعی کنید که این اضافه وزن را با مصرف سالم ترین غذاهای ممکن حاصل کنید- به عبارتی دیگر، بهتر است که مصرف میوه را بیشتر و بستنی را کمتر کنید تا نه تنها به تغذیه ی مناسب بچه کمک کنید بلکه بعد از زایمان راحت تر بتوانید به وضعیت فیزیکی قبل از بارداری تان برگردید.
در مورد آهن تحقیق کنید
در هفته ی 20 بارداری، ذخیره ی آهن بدن تان- همان مقداری که هنگام توقف دوره های قاعدگی ذخیره کرده اید- به تدریج در حال اتمام است. اما در حال حاضر، جنین بیشتر از هر زمان دیگری به گلبول قرمز نیاز دارد و این مسئله شما را در معرض ابتلا به کم خونی یا فقر آهن قرار می دهد.
با وجود اینکه تمام زنان باردار در معرض ابتلا به کم خونی قرار دارند، ریسک بروز کم خونی در زنانی که اخیرا باردار بوده اند، دو یا چندقلو باردار هستند یا در برحه ای از بارداری تغذیه ی مناسب نداشته اند، بیشتر است. حال سوال این است که چطور می توان آهن بدن بدن را تامین کرد؟ از پزشک خود بخواهید تا برای تان مکمل تجویز کند و غذاهای سرشار از آهن را به همراه غذاهای سرشار از ویتامین C مثل خوراک استیک و فلفل قرمز مصرف کنید.
از محصولات غیرچرب برای مراقبت از پوست خود استفاده کنید
هنگام خرید محصولات آرایشی و بهداشتی روی برچسب محصول به دنبال دو کلمه ی مهم باشید : “غیر کومدون زا” (غیر کومدوژنیک/ noncomedogenic) و “بدون بو”. همچنین محصولات “بدون چربی” کمتر باعث چربی پوست و گرفتگی منافذ آن می شوند- اگر پوست چرب دارید بهتر است از این دسته محصولات استفاده کنید. اما اگر پوست تان خشک است توصیه می کنیم که محصولات مرطوب کننده را به کار ببرید.
