تشخیص و درمان دیابت بارداری کار سختی نیست اگر به موقع تشخیص داده شود. متخصصان پزشکی تاکنون بر مجموعه ی واحدی از واکنشهای غربالگری برای دیابت بارداری توافق نکرده اند. برخی از متخصصین در انجام غربالگری دیابت بارداری برای زنان کمتر از 25 سال که هیچ گونه عامل خطری ندارند، تردید دارند. برخی از متخصصین نیز معتقدند که غربالگری تمام زنان، بهترین راه برای شناسایی همه ی موارد دیابت بارداری است.
زمان مناسب برای تست غربالگری و دیابت بارداری
پزشک معالج معمولا در همان ابتدای دوران بارداری عوامل خطر ابتلا به دیابت بارداری را بررسی می کند.
اگر میزان خطر ابتلا به دیابت بارداری در فردی زیاد باشد، برای مثال اگر شاخص توده ی بدنی (BMI) او قبل از بارداری 30 یا بالاتر باشد یا اگر مادر، پدر، خواهر یا فرزند مبتلا به دیابت داشته باشد، معمولا در همان جلسه ی اول غربالگری دیابت باید انجام گیرد.
اگر میزان خطر ابتلا به دیابت بارداری متوسط باشد، بهتر است در سه ماهه دوم (بین هفته ی 24 تا هفته ی 28 بارداری) آزمایش غربالگری انجام گیرد.
آزمایش هایی که در غربالگری دیابت بارداری انجام می گیرد
- آزمایش چالش گلوکز (GCT) اولیه: در این آزمایش، یک محلول شربت گلوکز می خورید و یک ساعت بعد باید آزمایش خون بدهید تا سطح قند خون شما اندازه گیری شود. در این آزمایش، سطح قند خون پایین تر از 130 تا 140 میلی گرم در دسی لیتر (mg/dL)، یا 2/7 تا 8/7 میلی مول در لیتر (mmol/L)، معمولا طبیعی در نظر گرفته می شود. هر چند ممکن است این اعداد در کلینیک ها و آزمایشگاه های مختلف، متفاوت باشد.
اگر سطح قند خون شما بالاتر از میزان طبیعی باشد، به این معنی است که خطر ابتلا به دیابت بارداری در شما بالا است و در صورت داشتن شرایط، باید آزمایش تحمل گلوکز (GTT) انجام دهید.
- آزمایش تحمل گلوکز (GTT): در این آزمایش یک شب تا صبح نباید چیزی بخورید و هنگام صبح میزان قند خون شما اندازه گیری می شود. سپس یک محلول شیرین دیگری که حاوی غلظت بالایی از گلوکز است را می نوشید و به مدت سه ساعت، هر ساعت یک بار سطح قند خون آزمایش می شود. اگر از این سه آزمایش، حداقل در دو آزمایش سطح قند خون بالاتر از سطح طبیعی باشد، دیابت بارداری تشخیص داده می شود.
در صورت تشخیص دیابت بارداری چه باید کرد؟
احتمالا پزشک معالج شما به خصوص در طول سه ماهه آخر بارداری، چکاپ های مکرری را برای شما توصیه خواهد کرد. در طول این بررسی ها، پزشک معالج قند خون شما را بررسی می کند و ممکن است از شما بخواهد تا قند خون خود را به صورت روزانه بررسی کنید تا به درمان دیابت بارداری شما کمک کند.
اگر کنترل قند خون برای شما سخت باشد، ممکن است نیاز به انسولین پیدا کنید. اگر عوارض بارداری دیگری نیز داشته باشید، ممکن است نیاز به آزمایش های بیشتری باشد تا سلامت کودک شما ارزیابی شود. این آزمایش ها برای بررسی عملکرد جفت انجام می گیرد. جفت، عضوی است که اکسیژن و مواد مغذی را از طریق اتصال منبع خونی کودک و مادر به یکدیگر، به کودک می رساند.
اگر کنترل دیابت بارداری مشکل باشد، ممکن است بر جفت تاثیر گذاشته و در نتیجه رساندن اکسیژن و مواد مغذی به کودک را با خطر مواجه سازد.
(برای کسب اطلاعات بیشتر مطلب دکولمان جفت در بارداری را مطالعه کنید.)
همچنین پزشک شما آزمایش هایی را برای بررسی سلامت کودک در طول دوران حاملگی، انجام خواهد داد.
آزمایش قند خون بعد از زایمان
قند خون باید یک بار پس از زایمان و بار دیگر در هفته های 6 تا 12 پس از زایمان، انجام گیرد تا از بازگشت سطح قند خون به حالت طبیعی اطمینان حاصل شود. اگر نتایج آزمایش ها طبیعی بود (که در بیشتر موارد اینگونه است)، باید حداقل هر سه سال یک بار، خطر ابتلا به دیابت بررسی شود.
اگر آزمایش های پس از زایمان، نشان دهنده ی دیابت یا پیش دیابت (شرایطی که در آن سطح قند خون بالا است ولی به اندازه ای بالا نیست که تشخیص دیابت داده شود) باشد، باید در مورد چگونگی پیشگیری یا شروع یک طرح مدیریت دیابت با پزشک خود مشورت کنید.
درمان دیابت بارداری
برای حفظ سلامت کودک و اجتناب از عوارض دوران بارداری و زایمان، بررسی و کنترل قند خون ضرورت دارد. همچنین ممکن است بخواهید دقت بیشتری در کنترل سطح قند خون خود در روزهای آتی داشته باشید. در ادامه چند راهکار برای درمان دیابت بارداری را بیان می کنیم:
آزمایش قند خون
برای آزمایش قند خون، با استفاده از یک سوزن کوچک (لنست)، باید یک قطره خون از انگشت خود بگیرید، سپس این خون را روی یک نوار تست که در داخل یک گلوکوز متر خون جای دارد، قرار دهید. گلوکوز متر دستگاهی است که سطح قند خون را اندازه گیری کرده و نمایش می دهد.
روند بررسی قند خون باید همچنان پس از زایمان نیز ادامه یابد. داشتن دیابت بارداری، خطر ابتلا به دیابت نوع 2 را با بالاتر رفتن سن، افزایش می دهد. حفظ سبک زندگی سالم، مانند داشتن رژیم غذایی سالم و ورزش منظم می تواند این خطر را کاهش دهد.
رژیم غذایی سالم
ورزش
تمرینات ورزشی منظم می تواند به کاهش برخی ناراحتی های معمول در دوران بارداری، از جمله درد پشت، گرفتگی عضلات، تورم، یبوست و مشکلات خوابیدن، کمک کند. همچنین تمرینات ورزشی می تواند شکل فیزیکی بدن را برای انجام عمل سخت زایمان، مناسب نگه دارد.
تحت نظر پزشک خود می توانید تمرینات ورزشی متوسطی را در اکثر روزهای هفته انجام دهید. اگر مدت زمانی را بدون فعالیت بوده اید، با ورزش های سبک شروع کنید. پیاده روی، دوچرخه سواری و شنا، انتخاب های خوبی برای دوران بارداری هستند. فعالیت های روزانه مانند کارهای خانه و باغبانی نیز از فعالیت های مناسب برای این دوران به حساب می آیند.
استفاده از دارو
بررسی دقیق بدن
بخش مهم برنامه درمانی شما معاینه ی دقیق بدن است. ممکن است پزشک شما رشد و تکامل کودک را با استفاده از انجام اولتراسوند یا روش های دیگر بررسی کند. اگر دردهای زایمان در زمان مقرر به سراغ شما نیاید (و گاهی زودتر از موعد مقرر) ممکن است پزشک از القای زایمان استفاده کند. زایمان پس از موعد مقرر ممکن است خطر ایجاد عوارض را برای شما و کودک شما افزایش دهد.
کنار آمدن با دیابت بارداری و تحمل آن
این که بدانید شما شرایطی را دارید که می تواند بر سلامت کودکی که در شکم دارید تاثیر گذار باشد، استرس زیادی را در شما ایجاد خواهد کرد. اما با رعایت مواردی که گفته شد مانند خوردن غذاهای سالم و تمرینات ورزشی منظم، می توانید سطح قند خون خود را کنترل کنید و از این طریق استرس خود را کاهش داده و کودک خود را تغذیه کنید و همچنین از ابتلا به دیابت نوع 2 در سال های بعد جلوگیری کنید. ورزش و تغذیه صحیح، ابزارهای توانمندی برای داشتن بارداری سالم و همچنین داشتن زندگی سالم برای شما و کودک شما هستند. برای درمان دیابت بارداری تلاش کنید.
داشتن اطلاعات لازم در مورد دیابت حاملگی احساس بهتری به شما خواهد داد. با تیم پزشکی خود صحبت کنید. کتاب ها و مقالات مرتبط با قند و دیابت بارداری را مطالعه کنید. در گروه های پشتیبانی که برای زنان مبتلا به دیابت بارداری شکل می گیرد، عضو شوید. هرچه اطلاعات شما در این زمینه بیشتر باشد، بهتر می توانید احساسات خود را کنترل کنید.
آمادگی برای ویزیت توسط پزشک
در بیشتر موارد، با انجام غربالگری های معمول دوران بارداری متوجه می شوید که مبتلا به دیابت بارداری هستید. اگر نتیجه ی آزمایش قند خون بالا باشد، احتمالا از شما خواسته می شود تا در مواقع تعیین شده ویزیت شوید. همچنین بررسی های معمول دوران بارداری باید زود به زود انجام گیرد.
در ادامه اطلاعاتی که برای جلسه ویزیت لازم دارید و آنچه را که باید از پزشک خود بخواهید، بیان می کنیم:
کارهایی که می توانید انجام دهید:
- از کارهایی که قبل از انجام معاینه ی بعدی باید انجام دهید، مطلع شوید. هنگامی که پزشک شما وقت ویزیت بعدی شما را تعیین می کند، ممکن است از شما بخواهد که ساعاتی قبل از آن چیزی نخورید یا مواردی را رعایت کنید که در مورد این موارد باید از پزشک خود سوال کنید.
- علایمی که دارید را بنویسید. ممکن است این علایم به دیابت بارداری مرتبط نباشند اما بهتر است هرچیز غیر معمولی را حتی اگر به نظرتان بی اهمیت است، یادداشت کنید.
- اطلاعات شخصی کلیدی خود از جمله استرس های عمده ای که دارید یا تغییرات اخیر در زندگی خود را یادداشت کنید.
- فهرستی از تمام داروهایی که مصرف می کنید از جمله داروهای بدون نسخه، ویتامین ها یا مکمل هایی که مصرف می کنید را تهیه کنید.
- در صورت امکان، یکی از اعضای خانواده یا یکی از دوستان خود را به همراه خود ببرید تا اگر موردی را فراموش کرده باشید، به شما یادآوری کند.
سوالاتی که باید از پزشک خود بپرسید
لیستی از سوالات تهیه کنید. برای دیابت بارداری، برخی از سوالات اساسی که باید از پزشک خود بپرسید عبارتند از:
- برای کنترل وضعیتم، چه کارهایی می توانم انجام دهم؟
- آیا می توانید یک متخصص تغذیه معرفی کنید تا در تنظیم یک برنامه غذایی و ورزشی و برای کنار آمدن با این مشکل به من کمک کند؟
- چه چیزی تعیین می کند که برای کنترل قند خون به دارو نیاز دارم؟
- با داشتن چه علایمی باید مراقبت های پزشکی انجام گیرد؟
- آیا بروشور یا راهنمایی های نوشتاری وجود دارد که به من بدهید؟ استفاده از چه سایت هایی را توصیه می کنید؟
هر سوال دیگری که به ذهن تان می رسد را نیز بپرسید.
سوالاتی که پزشک معالج از شما خواهد پرسید
پزشک شما نیز سوالاتی را از شما خواهد پرسید، به ویژه اگر جلسه اول ویزیت باشد. پزشک شما ممکن است سوالات زیر را از شما بپرسد:
- آیا ادرار زیاد یا احساس تشنگی زیاد را داشته اید؟ از کی این علایم را داشته اید؟ هر چند یک بار این علایم را دارید؟
- آیا متوجه علایم غیر معمول دیگری شده اید؟
- آیا مادر یا خواهر شما به دیابت بارداری مبتلا بوده اند؟
- آیا قبلا بارداری را تجربه کرده اید؟ آیا در بارداری های قبلی دیابت بارداری داشته اید؟
- آیا مشکلات دیگری را در بارداری های قبلی داشته اید؟
- اگر فرزند دیگری دارید، وزن تولد آن ها چقدر بود؟
- آیا افزایش وزن یا کاهش وزن زیاد در زندگی خود داشته اید؟
کارهایی که در حال حاضر می توانید برای درمان دیابت بارداری انجام دهید
به محض تشخیص دیابت بارداری، می توانید اقدامات لازم برای کنترل دیابت حاملگی را انجام دهید. اگر پزشک شما بررسی بیشتری را توصیه کند، قرار ملاقات های خود را با پزشک خود در اسرع وقت انجام دهید. هر یک هفته برای شما و کودک شما دارای اهمیت است.
به توصیه های پزشک خود عمل کرده و مراقب خود باشید. غذاهای سالم بخورید، ورزش کنید و تا جای ممکن اطلاعات خود را در مورد دیابت بارداری افزایش دهید.
منبع: www.mayoclinic.org
